«Ο πόλεμος με το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας βρίσκεται σε εξέλιξη»,
δηλώνει σε συνέντευξή του στον «Σ» ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κω Μανώλης Χατζηάμαλλος, ο οποίος να υπενθυμίσουμε, πριν από λίγες ημέρες είχε γράψει ένα άρθρο σχετικά με την οικογενειακή και έμφυλη βία, θεωρώντας πως, θα πρέπει σήμερα, δύο χρόνια μετά το οριστικό τέλος της πανδημίας, να επανεκτιμήσουμε την κατάσταση και να ανοίξουμε άλλον ένα διάλογο.
Στη συνέντευξή του ο κ. Χατζηάμαλλος, γνώστης του νομικού μας συστήματος και με την ευαισθησία που αρμόζει σε αυτό το τεράστιο κοινωνικοπολιτικό θέμα, «ξεδιπλώνει» όλο το φάσμα του «φαινομένου». Αναφέρει επιγραμματικά τα αίτια του φαινομένου, τα νομοθετήματα της πολιτείας τα οποία περιμένουμε να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς και τα θετικά βήματα που έχουν γίνει, κύρια με την ενθάρρυνση των θυμάτων από το κίνημα metoo. «Αυτές είναι καταγεγραμμένες νίκες απέναντι στον εχθρό. Φυσικά και δεν έχουμε κερδίσει τον πόλεμο, όμως έχουμε να επιδείξουμε ενθαρρυντικές νίκες. Η δυναμική είναι με το μέρος μας» σημειώνει χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας όμως πως «ο πόλεμος με το φαινόμενο βρίσκεται σε εξέλιξη». Μας μιλά για τις πρωτοβουλίες που έχει λάβει ο νομικός κόσμος καθώς και τις προτάσεις του προς την πολιτεία, περιγράφει την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι κοινωνικές δομές του δήμου μας, για τους λόγους της μη αντίδρασης των θυμάτων, για τη «σιωπή της γειτονιάς» και τέλος, εκφράζει την άποψή του για τον Δικαστικό Χάρτη λέγοντας ότι, έχει πολλά καλά στοιχεία να επιδείξει, αλλά παράλληλα, καταδεικνύει την έλλειψη προσωπικού. «Χρειάζονται προσλήψεις δικαστών και Εισαγγελέων και φυσικά υπαλληλικού προσωπικού. Χωρίς τέτοιες παρεμβάσεις δεν θα επιτύχουμε τα αποτελέσματα που προσδοκούμε» δηλώνει χαρακτηριστικά.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κύριε Χατζηάμαλλε, ομολογώ ότι, η παρέμβασή σας για την έμφυλη και ενδοοικογενειακή βία ήταν ιδιαιτέρως σοβαρή, διότι, μέσα σε λίγες γραμμές θέσατε σημαντικά ζητήματα. Κυρίαρχο, για εμένα, είναι η επισήμανσή σας πως εν έτει 2024 καλά κρατεί η ανισότητα στις σχέσεις κοινωνικής ισχύος και εξουσίας, μεταξύ ανδρών και γυναικών. Πού την αποδίδετε;
Μ.Χ.: Πράγματι οι υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας βρίσκονται ακόμη ψηλά στα ποινικά χρονικά του τόπου μας και της χώρας μας, παρά το γεγονός ότι έχει ήδη αρχίσει να παρατηρείται μια σημαντική υποχώρηση του φαινομένου.
Θεωρώ ότι πρόκειται για ένα πολυσύνθετο κοινωνικό φαινόμενο, η ερμηνεία του οποίου, πρέπει να αναζητηθεί στις κοινωνικές επιστήμες. Επιγραμματικά και μόνο αναφέρω ως αίτια του φαινομένου, τις ψυχικές νόσους των ανθρώπων, την έλλειψη κοινωνικής μάθησης, την αναχρονιστική θεώρηση του δράστη ότι είναι ο οικονομικά ισχυρός και ότι θα πρέπει να υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να υπακούσουν άκριτα στις βουλές του, την χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, αλλά και κατά ένα ποσοστό η μιμητική συμπεριφορά των ανθρώπων στην οποία συμβάλλουν τα ΜΜΕ. Η παραδοσιακή ανισότητα στην σχέση των φύλων, δυστυχώς υπάρχει ακόμη σε μια μερίδα του πληθυσμού. Η αντίληψη της κυριαρχίας του αρσενικού, οι διάφορες μειωτικές αντιλήψεις για την ομοφυλοφιλία και άλλα τέτοια ανόητα είναι καιρός να εκλείψουν. Η πολιτεία με σοβαρά νομοθετήματα έχει κάνει σοβαρές τομές στην κοινωνία. Περιμένουμε τα νομοθετήματα αυτά να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο πόλεμος με το φαινόμενο βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ερ: Μας ενημερώσατε ότι, η ολομέλεια των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, συγκρότησε επιτροπή από ειδικούς επιστήμονες με στόχο και σκοπό να υποβληθούν προτάσεις στην πολιτεία για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Πείτε μου σε αδρές γραμμές, ποιες είναι οι προτάσεις σας;
Μ.Χ.: Πράγματι η Ολομέλεια των προέδρων με μια δραστική παρέμβαση συγκρότησε ειδική ομάδα και κατέληξε σε σοβαρές προτάσεις. Οι προτάσεις αφορούν στην βελτίωση του θεσμικού πλαισίου σε ποινικό και αστικό επίπεδο, αλλά και σε θεσμικές υποδομές και υπηρεσίες υποστήριξης των θυμάτων. Αυτό που στην παρούσα στήλη ενδιαφέρει, είναι οι προτεινόμενες θεσμικές παρεμβάσεις και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες των θυμάτων. Προτείνονται:
- Επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης στις υποθέσεις που αφορούν ενδοοικογενειακή βία - Διαχωρισμός των πινακίων οικογενειακής φύσεως, ώστε να εκκαθαρίζονται άμεσα οι αντίστοιχες υποθέσεις.
- Δημιουργία εξειδικευμένου κλάδου στο Δικαστικό Σώμα, λειτουργία Οικογενειακών Δικαστηρίων, δημιουργία - στελέχωση των προβλεπόμενων ήδη από το 1996 Κοινωνικών Υπηρεσιών σε κάθε Πρωτοδικείο.
- Ίδρυση και Λειτουργία Εισαγγελικής Αρχής, ειδικά επιφορτισμένης με θέματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.
- Δημιουργία Συμβουλευτικών Κέντρων σε κάθε Δήμο, στελεχωμένων από Κοινωνικό Λειτουργό, Ψυχολόγο και Νομικό σε συνεργασία τους με τους οικείους δικηγορικούς συλλόγους για την παροχή νομικών υπηρεσιών με τον θεσμό της νομικής βοήθειας σε θύματα έμφυλης βίας.
- Αύξηση του αριθμού των Ξενώνων Φιλοξενίας γυναικών και παιδιών σε κάθε Νομό, ευκολότερη και πιο ταχεία πρόσβαση, ειδικά σε επείγουσες περιπτώσεις, για μεγάλο χρονικό διάστημα, όταν κρίνεται αναγκαίο. Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για φιλοξενία των γυναικών/παιδιών σε συμβεβλημένα με το κράτος ξενοδοχεία.
- Δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων για το παιδί στα οποία εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα θα πλαισιώνει κάθε παιδί -θύμα ενδοοικογενειακής βίας , στα οποία αυτό θα καταθέτει ενοποιημένα, μία και μόνη φορά σε απόλυτα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον προς εκπαιδευμένους συνεντευκτές όλα όσα έχει υποστεί, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών (εισαγγελία, αστυνομία, κοινωνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες σωματικής και ψυχικής υγείας) και θεσμοθέτηση αυστηρού περιορισμού των δυνατοτήτων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών να καλούν το παιδί – θύμα για περαιτέρω καταθέσεις-συνεντεύξεις ή μαρτυρίες πριν ή μετά αυτή την ενοποιημένη κατάθεσή του, προκειμένου να περιοριστεί η δευτερογενής θυματοποίηση των παιδιών.
- Αύξηση του προσωπικού που απασχολείται στη συμβουλευτική γραμμή 15900 και λειτουργίας αυτής σε 24ωρη βάση και δωρεάν από όλα τα σταθερά και κινητά τηλέφωνα.
- Θεσμοθέτηση οικονομικού επιδόματος στήριξης των θυμάτων ενδοοικογενειακής/έμφυλης βίας προκειμένου να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους και να μην αποτελεί η οικονομική εξάρτηση εμπόδιο στην καταγγελία σχετικού αδικήματος.
- Θεσμοθέτηση ειδικής πρόβλεψης για δικαιολογημένη άδεια από την εργασία των θυμάτων έμφυλης βίας, ειδικά σε περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαία η άμεση μετεγκατάσταση σε άλλη περιοχή, προκειμένου να απομακρυνθεί η γυναίκα ή/και τα ανήλικα από τον κακοποιητή.
- Διεύρυνση των οικονομικών ορίων ένταξης σε δωρεάν Νομική Βοήθεια για τα θύματα ενδοοικογενειακής/έμφυλης βίας και δημιουργία ειδικού καταλόγου από ειδικά επιμορφωμένους δικηγόρους για τους δικηγόρους που επιθυμούν να προσφέρουν σε αυτές τις υποθέσεις.
- Σύσταση ιατροδικαστικής υπηρεσίας σε κάθε νοσοκομείο της χώρας και προμήθεια με ειδικό εξοπλισμό (kit βιασμού) σε όλα τα Κέντρα Υγείας της χώρας, προκειμένου να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος που στερεί το αποδεικτικό υλικό σε υποθέσεις εγκλημάτων κατά της σεξουαλικής ελευθερίας (σήμερα υπάρχουν μόνο 10 σε όλη την χώρα, οι οποίες δεν λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες).
- Δημιουργία μηχανισμού καταγραφής των περιστατικών ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας (με συνεργασία της ΕΛΑΣ, των Νοσοκομείων, του Συνηγόρου του Παιδιού, των Εισαγγελέων και των σχετικών Μ.Κ.Ο.), σύμφωνα με το άρθρο 11 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
- Ειδική κατάρτιση των οργάνων της Αστυνομίας, ο ρόλος των οποίων είναι καταλυτικός στην αντιμετώπιση και διαχείριση των περιστατικών και πειθαρχικός έλεγχος σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεών τους.
- Δημιουργία Ειδικών Τμημάτων για την καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας σε όλα τα Αστυνομικά Τμήματα της Επικράτειας.
- Εκπαίδευση - ενημέρωση μέσω σεμιναρίων των επαγγελματιών που εκ του νόμου ή από τον Κώδικα Δεοντολογίας τους έχουν υποχρέωση να αναφέρουν περιστατικά που υποπίπτουν στην αντίληψή τους (εκπαιδευτικοί, γιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί). Πολλοί εξ’ αυτών, δεν γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους, λόγω έλλειψης επαρκούς ενημέρωσης ή εκπαίδευσης και αδυνατούν να διακρίνουν τα όρια μεταξύ της υποχρέωσής τους και της τήρησης εμπιστευτικότητας ή φοβούνται να ενεργήσουν.
- Διασύνδεση μέσω προγραμματικών συμφωνιών των κατά τόπους Δικηγορικών Συλλόγων με ΟΤΑ, ΚΕΘΙ (κέντρα ερευνών για θέματα ισότητας) και ξενώνες κακοποιημένων γυναικών.
- Δημιουργία hotspot ενημέρωσης των θυμάτων σε όλα τα Δικαστήρια της χώρας.
-Δημιουργία streetsafe εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα.
- Διαρκείς εκστρατείες/καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού.
- Ένταξη ειδικού μαθήματος στα σχολεία για τη σεξουαλική αγωγή, την ισότητα, το φύλο, τη συναίνεση, τα έμφυλα στερεότυπα από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς με την συνδρομή και δικηγόρων.
- Έκδοση ενημερωτικού Οδηγού από την Ολομέλεια, που θα διανεμηθεί σε Ξενώνες, Αστυνομικά Τμήματα, Δήμους.
- Τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό ενημερωτικό spot, με πρωτοβουλία της Ολομέλειας.
-Δημιουργία μόνιμου Παρατηρητηρίου της Ολομέλειας, συγκροτούμενου από τρία μέλη της και ισάριθμους αναπληρωτές τους, για την διαρκή παρακολούθηση της έμφυλης βίας και την ανάληψη πρωτοβουλιών.
Ερ: Ας έρθουμε, λοιπόν, και στον δήμο μας. Ρωτάω ευθέως, διότι γνωρίζω ότι δεν μασάτε τα λόγια σας. Σε ποια κατάσταση βρίσκονται αυτές οι κοινωνικές μας δομές από άποψη στελέχωσης, χώρων για φιλοξενία γυναικών και παιδιών, κ.λ.π.;
Μ.Χ.: Οι δομές στον Δήμο της Κω δεν είναι ικανοποιητικές. Αν και υπάρχουν δομές κοινωνικής υποστήριξης ελλείπουν οι υπόλοιπες υποδομές όπως και σε ολόκληρη την χώρα. Τα θύματα χρειάζονται άμεση αποξένωση από τα εγκληματικά και νοσηρά περιβάλλοντα. Χρειάζονται εξασφάλιση στέγης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Χρειάζονται εξεύρεση εργασίας και φυσικά απαιτείται η κάλυψη των αναγκών διαβίωσής τους για το πρώτο διάστημα. Αυτά λείπουν από το νησί μας όπως και στις μεγάλες πόλεις της χώρας μας. Χρειάζεται όμως για μεγαλύτερη προσπάθεια ενημέρωσης. Τελευταία όμως μπορούμε να πούμε ότι οι υπηρεσίες του Δήμου σε συνεργασία με τις κοινωνικές οργανώσεις όπως η ΕΓΕ, δημιουργούν καλές προϋποθέσεις ενημέρωσης. Είναι πολύ σημαντικό για την φάση αντιπαράθεσης στην οποία βρισκόμαστε με το φαινόμενο. Είναι παρήγορο το γεγονός ότι έχουμε εντοπίσει το θέμα και ξεκινούμε δράσεις.
Ερ: Εκτιμώ ότι, για να προβείτε σε αυτή την παρέμβαση έχετε στοιχεία και για το νησί μας. Προσωπικά, γνωρίζω – δυστυχώς – κάποιες περιπτώσεις. Πείτε μου, είναι αυξητικές, σταθερές ή μειούμενες; Συμβαδίζει το νησί μας με την υπόλοιπη χώρα;
Μ.Χ.: Στην περιοχή μας τα στοιχεία δεν είναι ενθαρρυντικά. Το περασμένο έτος είχαμε συνολικά 55 περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας και φέτος έχουμε μέχρι σήμερα ήδη 31 περιπτώσεις. Φυσικά εγώ δεν μπορώ να αναγάγω τα μεγέθη αυτά σε μια πανελλαδική κλίμακα. Μια τέτοια αναγωγή είναι δύσκολη, διότι οι συγκρίσεις θα πρέπει να γίνουν σε σχέση με τον μόνιμο πληθυσμό της κάθε επιμέρους περιοχής και φυσικά σε σχέση με την τουριστική ιδιαιτερότητα της υπεραύξησης του πληθυσμού του τόπου μας, τους θερινούς μήνες. Πάντως έχουμε στοιχεία να ανησυχούμε.
Ερ: Κύριε Χατζηάμαλλε, όπως καθημερινά αποδεικνύεται, στις περισσότερες περιπτώσεις τα θύματα δεν τολμούν να αντιδράσουν, όντας εξαρτώμενα οικονομικά – και όχι μόνο - από τον θύτη. Υπομένουν αυτή τη νοσηρή κατάσταση διότι πιστεύουν πως δεν θα βοηθηθούν. Εάν είχατε απέναντί σας μια τέτοια περίπτωση, πώς θα την αντιμετωπίζατε;
Μ.Χ.: Είναι γεγονός ότι τα θύματα αυτού του είδους της βίας έχουν λόγους να μην καταγγέλλουν τα περιστατικά, πρωτίστως εξαιτίας της οικονομικής εξάρτησής τους με τον θύτη και δευτερευόντως επειδή πιστεύουν ότι δεν θα βοηθηθούν.
Εγώ θα έλεγα ευθέως, ότι η πολιτεία δεν έχει ακόμη τα μέσα να αντιμετωπίσει ουσιαστικά τέτοια ζητήματα. Αφενός θα πρέπει να λειτουργήσουν σωστά οι δομές φιλοξενίας των θυμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφετέρου να ξεκινήσει ο θεσμός της κάλυψης των δαπανών διαβίωσης τέτοιων θυμάτων. Επιπλέον θα πρέπει η πολιτεία να έχει την υποχρέωση και όχι απλά ως ευχή, να βρίσκει κατάλληλη εργασία για αυτά τα θύματα. Πάντως, παρά την ελλειμματική παρουσία της πολιτείας, ένα είναι βέβαιο. Η καταμήνυση τέτοιων περιστατικών είναι η μοναδική λύση. Κυρίως πρέπει να πιστέψουν τα θύματα ότι όποιος σήκωσε χέρι θα το επαναλάβει. Ο μοναδικός τρόπος να μην το επαναλάβει είναι να κοινοποιηθεί η συμπεριφορά του, άσχετα αν τιμωρήθηκε ή όχι. Στατιστικά όσοι καταμηνύθηκαν, δεν το επιχείρησαν ξανά. Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο δικό μου στατιστικό.
Ερ: Θέλω την άποψή σας και για ένα άλλο θέμα. Τη «σιωπή» της γειτονιάς… Άλλωστε, η άποψη – θέση σας ότι, «πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως πίσω από κλειστές πόρτες υπάρχουν αβοήθητοι άνθρωποι που περιμένουν την δράση μας, εκτιμώ ότι αφορά και στη γειτονιά». Γιατί, λοιπόν, μετά από ένα Χ, Ψ, περιστατικό βίας, ακούμε από τους περίοικους να λένε ότι, γνώριζαν, έβλεπαν, αλλά... Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει αυτό το «κράτημα» και πώς θα «σπάσει»;
Μ.Χ.: Πράγματι υπάρχουν αβοήθητες ψυχές πίσω από τις κλειστές πόρτες. Σε πολλές περιπτώσεις τέτοιων περιστατικών, οι περίοικοι, ιδίως εντός των αστικών περιοχών γίνονται άθελά τους μάρτυρες αυτών. Η σιωπή αυτών των ανθρώπων είναι εγκληματική. Μπορούν ανώνυμα να αναφέρουν το περιστατικό στις δομές της πολιτείας, Αστυνομία, ΟΤΑ, Εισαγγελία κλπ. Αυτό θα πρέπει να γίνει συνείδηση του καθενός μας. Πρέπει να καταλάβουμε, ότι είμαστε συνένοχοι μιας τέτοιας πράξης, δια της παραλείψεώς μας να την καταμηνύσουμε. Οι δομές της πολιτείας για να λειτουργήσουν θα πρέπει να υπάρξει το ερέθισμα. Και αυτό είναι μόνο η καταμήνυση των περιστατικών. Πρέπει να σκεφτόμαστε ότι τα θύματα το περιμένουν. Περιμένουν την δική μας παρέμβαση. Αυτή θα είναι λύτρωσή τους.
Ερ: Στην παρέμβασή σας, μεταξύ άλλων, προτείνετε τη δημιουργία Ειδικών Τμημάτων για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας σε όλα τα Αστυνομικά Τμήματα της επικράτειας. Από ότι έχω πληροφορηθεί, τέτοια Τμήματα έχουν συσταθεί σε Κω, Κάλυμνο, Λέρο και Πάτμο. Γνωρίζετε εάν όντως λειτουργούν ουσιαστικά;
Μ.Χ.: Πράγματι τέτοια ειδικά κέντρα έχουν συσταθεί στα αστυνομικά τμήματα των μεγάλων νησιών. Δεν μπορώ να γνωρίζω την ουσιαστική τους λειτουργία, αλλά και μόνο το γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί, είναι μια σημαντική αρχή. Η μάχη με το κακό έχει ξεκινήσει. Αργά ή γρήγορα τα τμήματα αυτά θα φέρουν αποτελέσματα. Είμαι σίγουρος.
Ερ: Επίσης, προτείνετε τη δημιουργία κέντρων ενημέρωσης (hotspot) των θυμάτων σε όλα τα Δικαστήρια της χώρας και τη δημιουργία ειδοποίησης και εντοπισμού
(streetsafe) εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα. Τέτοιο κέντρο έχουμε στην περιοχή μας;
Μ.Χ.: Κέντρα ενημέρωσης σε όλα τα δικαστήρια δεν έχουν ακόμη συσταθεί. Όμως αν κάποιος απευθυνθεί σε οποιοδήποτε δικαστικό σχηματισμό, είναι σίγουρο ότι θα βρει ανταπόκριση και θα τον καθοδηγήσουν σωστά. Η δε δημιουργία εφαρμογής στα κινητά τηλέφωνα είναι κάτι που δεν θα αργήσει να ολοκληρωθεί. Είμαστε στην σωστή κατεύθυνση. Τελευταία, η ψηφιακή επανάσταση που συντελείται στον κόσμο μας, θα αποτελέσει το απόλυτο όπλο κατά της βίας. Αυτό θα είναι για μένα το ισχυρότερο προστατευτικό μέσο του κάθε αδύνατου, του κάθε θύματος.
Ερ: Ειλικρινά, τι να σας πρωτορωτήσω… Μιλάτε για διαρκείς εκστρατείες-καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και ένταξη ειδικού μαθήματος στα σχολεία για τη σεξουαλική αγωγή, την ισότητα, το φύλο, τη συναίνεση, τα έμφυλα στερεότυπα από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς με την συνδρομή και δικηγόρων. Πόσες φορές τα έχετε πει; Πόσες φορές τα έχουμε ακούσει; Κι όμως. Η κατάσταση παραμένει ως έχει. Οι όποιες αποφάσεις είτε δεν εφαρμόζονται είτε εφαρμόζονται αποσπασματικά.
Μ.Χ.: Όχι δεν έχετε δίκαιο. Δεν είμαστε στην θέση μηδέν. Έχουμε κάνει σοβαρό βηματισμό προς τα εμπρός. Είναι η πρώτη φορά που η πολιτεία αντιδρά με τόσο ποικίλες και συνεχείς δράσεις. Είναι η πρώτη φορά που η κοινωνία σείεται από κινήματα υπέρ των δικαιωμάτων των ανθρώπων. Υπέρ των δικαιωμάτων των αδυνάτων. Οι διαρκείς εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των κοινωνών και κυρίως των μικρών παιδιών, είναι τα σημαντικά όπλα μας. Η ενημέρωση των μικρών παιδιών στα δημοτικά σχολεία, είναι ο πρώτος λίθος με τον οποίο κτυπάμε την βία. Προσωπικά είμαι αισιόδοξος. Καίτοι νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα, το δείχνουν τα πρόσφατα στοιχεία. Πολλές υποθέσεις βγήκαν στην επιφάνεια με την ενθάρρυνση των θυμάτων από το κίνημα metoo. Αυτές είναι καταγεγραμμένες νίκες απέναντι στον εχθρό. Φυσικά και δεν έχουμε κερδίσει τον πόλεμο, όμως έχουμε να επιδείξουμε ενθαρρυντικές νίκες. Η δυναμική είναι με το μέρος μας.
Ερ: Εν κατακλείδι, επειδή στο σύνολό τους οι προτάσεις σας είναι προς τη θετική κατεύθυνση, πόσο αισιόδοξος είστε ότι θα εισακουστείτε από την πολιτεία; Υπάρχουν ευήκοα ώτα;
Μ.Χ.: Ναι είμαι αισιόδοξος. Θεωρώ ότι πλέον πρυτανεύει η λογική της πρόληψης και όχι της καταστολής. Η πολιτεία ακούει. Μάλιστα ο Γ.Γ. του Υπουργείου Δικαιοσύνης μετέχει σε όλες τις συνεδριάσεις της Ολομέλειας των Προέδρων με τέτοια θέματα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ν. 5090/2024 συμπεριέλαβε πολλές βελτιωτικές ρυθμίσεις του νόμου της ενδοοικογενειακής βίας. Η πολιτεία παρακολουθεί, επεξεργάζεται τα στοιχεία, ξέρει να ακούει τους ειδικούς και επεμβαίνει διορθωτικά.
Ερ: Πρόεδρε, δεν είναι δυνατόν να μη σας ρωτήσω και για τον περιβόητο νέο Δικαστικό Χάρτη. Ψηφίστηκε από την ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη 1η Μαΐου 2024, εν μέσω διαμαρτυριών και του δικού σας κλάδου. Καταργούνται
154 Ειρηνοδικεία ως δικαστικοί σχηματισμοί και όπως αναφέρεται, με την κατάργησή τους οι ειρηνοδίκες θα κληθούν να αναλάβουν (και) καθήκοντα πρωτοδικών, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ασφάλεια δικαίου και την ποιότητα απόδοσης της δικαιοσύνης. Επίσης, συνάδελφοί σας υποστηρίζουν πως παραγνωρίζεται η νησιωτικότητα της χώρας μας, ενώ παράλληλα επισημαίνεται πως η ζητούμενη επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης θα παραμείνει ζητούμενη. Ποια η θέση σας για όλα αυτά;
Μ.Χ.: Ο Δικαστικός Χάρτης που μόλις ψηφίστηκε έχει πολλά θετικά στοιχεία να επιδείξει. Πράγματι όλα τα Ειρηνοδικεία μετατρέπονται σε περιφερειακά Πρωτοδικεία. Αυτό δεν είναι κατάργηση. Είναι μια μετάλλαξη που θα ωφελήσει. Με την μετάλλαξη αυτή, αναβαθμίζονται όλοι οι Ειρηνοδίκες σε Πρωτοδίκες. Αυτό θα γίνει μέσω μιας διαδικασίας επιμόρφωσης των Ειρηνοδικών στην Σχολή Δικαστών. Πάντα τέτοιες αναβαθμίσεις που συνοδεύονται με επιμορφώσεις, είναι στην σωστή κατεύθυνση. Έχουμε 962 Ειρηνοδίκες χωρίς σημαντικό αντικείμενο, σε σχέση με τους Πρωτοδίκες, οι οποίοι καλούνται δυσανάλογα να φέρουν εις πέρας πολύ μεγαλύτερο έργο. Έτσι η αναβάθμιση των Ειρηνοδικών θα τους δώσει την δυνατότητα να αναλάβουν μέρος από το έργο των Πρωτοδικών, το οποίο λιμνάζει λόγω του όγκου του. Αυτό θα φέρει εν μέρει κάποια επιτάχυνση στην απονομή. Λέω εν μέρει διότι και πάλι ο συνολικός αριθμός των δικαστών είναι μικρός σε σχέση με το έργο που καλούνται να επιτελέσουν. Η επίσπευση στην απονομή της δικαιοσύνης είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, στο οποίο εμπλέκονται όλοι οι συλλειτουργοί της δικαιοσύνης, οι δικαστικοί υπάλληλοι, οι αστυνομικές αρχές, οι λιμενικές, τα τελωνεία και γενικά όλες οι υπηρεσίες του κράτους. Θα πρέπει η πολιτεία να δει το θέμα σφαιρικά. Χρειάζονται άνθρωποι. Χρειάζονται προσλήψεις δικαστών και Εισαγγελέων και φυσικά υπαλληλικού προσωπικού. Χωρίς τέτοιες παρεμβάσεις δεν θα επιτύχουμε τα αποτελέσματα που προσδοκούμε. Για παράδειγμα, στο Πρωτοδικείο της Κω, υπηρετούν μόλις 7 υπάλληλοι, όταν οι οργανικές είναι 13. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα παραιτήθηκαν 2 υπάλληλοι. Το ίδιο και στην Εισαγγελία Κω. Έχουν καλυφθεί 8 από τις 13 οργανικές. Με αυτά τα ελλείμματα και με το δεδομένο της αύξησης των υποθέσεων λόγω της τουριστικής υπερανάπτυξης, των μεταναστευτικών ροών και της λειτουργίας των 2 hotspot σε Κω και Λέρο, είναι απορίας άξιο πώς το σύστημα δεν έχει καταρρεύσει. Είμαστε πολύ τυχεροί που οι δικαστικοί λειτουργοί στο Πρωτοδικείο μας καταβάλλουν υπερφιλότιμη προσπάθεια. Ιδιαίτερα αξιέπαινοι είναι οι Εισαγγελικοί λειτουργοί που υπηρετούν στο νησί μας. Τα στατιστικά μεγέθη των υποθέσεων που διεκπεραιώνουν είναι πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα. Παράλληλα λοιπόν με την αναβάθμιση των δικαστών, θα πρέπει να εμπλουτιστούν τα δικαστήρια με ανθρώπινο δυναμικό. Αυτή είναι η λύση της επίσπευσης που όλες οι κυβερνήσεις έχουν ως πρώταγμα.
Τέλος, αναφορικά με την νησιωτικότητα, αυτή δεν θίγεται με τον Δικαστικό Χάρτη. Μπορεί να θίγεται από άλλες συμπεριφορές της πολιτείας, αλλά όχι με τον Δικαστικό Χάρτη. Με αυτόν δεν πειράζεται κανένας δικαστικός σχηματισμός των νησιών. Και είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που μετείχα σε όλες τις σχετικές με αυτό διεργασίες, καθ’ όλη την διάρκεια της διαβούλευσης για τον Δικαστικό Χάρτη. Φυσικά και υπάρχουν παράπονα και ενστάσεις. Αυτές εστιάζονται στην φαινομενική δευτερευοποίηση κάποιων δικαστικών σχηματισμών που από κεντρικά Πρωτοδικεία, γίνονται περιφερειακά. Προσωπικά πιστεύω ότι θα ήταν καλό να μην πειραχτεί κανένα τέτοιο Πρωτοδικείο και όλη η παρέμβαση να εξαντληθεί στην αναβάθμιση.
Ερ: Μετά από όλα τα παραπάνω, πείτε μου, τι γίνεται με το νέο Δικαστικό κτίριο, εάν γνωρίζετε πού θα μεταφερθεί η αγορά και αν στον ίδιο χώρο θα στεγαστεί και το Κτηματολόγιο. Επίσης, πόσο αισιόδοξος είστε ότι, όταν και όποτε αυτό κατασκευαστεί θα στελεχωθεί επαρκώς;
Μ.Χ.: Όσον αφορά το Δικαστικό μέγαρο, έχει πάρει τον δρόμο του. Η υλοποίησή του είναι πλέον θέμα χρόνου. Εκδίδεται η άδεια οικοδομής και ο εργολάβος εγκαθίσταται. Εκτιμώ μέσα στον μήνα που τρέχει. Η αγορά θα έπρεπε να είχε μεταφερθεί ήδη. Αν καθυστερήσει η μεταφορά της, θα είναι καθαρά ευθύνη του Δήμου Κω.
Ερ: Κύριε Χατζηάμαλλε, γνωρίζοντας ότι τα μηνύματά σας έχουν έναν βαθιά κοινωνικό χαρακτήρα, θα ήθελα να κάνετε εσείς τον επίλογο της κουβέντας μας.
Μ.Χ.: Μας λείπουν πολλά από αυτά που μας αξίζουν. Οφείλουμε να μην εγκαταλείπουμε την προσπάθεια. Οφείλουμε να διεκδικούμε σε πραγματιστική βάση.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
