Δήμαρχοι καταλόγισαν στον υπουργό ελλιπή ενημέρωση και τόνισαν ότι απαιτείται «βαθιά συζήτηση», ενώ υπογράμμισαν ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη και η διαχείριση του αρδευτικού νερού που, σύμφωνα με τον πρόεδρο των ΔΕΥΑ Γ. Μαρινάκη, αποτελεί το 87% των υδάτινων πόρων και σε αυτό εντοπίζεται η «μεγάλη διαρροή»
Το τιμολόγιο θα είναι διαφορετικό και θα το αποφασίζει η Ρυθμιστική Αρχή Νερού. Οι οφειλές των δημοτών μέχρι τη σύσταση της νέας εταιρείας θα αναζητηθούν. Ένα χρόνο μετά τη σύσταση της εταιρείας οι οφειλές θα καταλογίζονται στην εφορία και θα χρεώνονται στη φορολογική δήλωση
Λάθη στην προσέγγιση, κακή διάγνωση του προβλήματος, ελλιπή ενημέρωση, αλλά και -βεβαίως- σκοπιμότητες για την επικράτηση ενός μοντέλου αγοραίας διαχείρισης του νερού καταλόγισαν στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκη, για την προωθούμενη «μεταρρύθμιση με καλές προθέσεις», όπως εν ολίγοις την περιέγραψε ο ίδιος, σχετικά με τις αλλαγές που δρομολογεί στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης-Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ).
Ο υπουργός παρουσίασε στη συνεδρίαση της ΚΕΔΕ τους βασικούς άξονες ενός «Καλλικράτη» για τις ΔΕΥΑ, με τη δημιουργία μεγαλύτερων -σε δομή και γεωγραφική επικράτεια- Επιχειρήσεων. Εμφανίστηκε «πιο στρογγυλός» στις θέσεις του συγκριτικά με πρόσφατα τετ α τετ με αρμόδια αυτοδιοικητικά στελέχη, παρατήρησαν αιρετοί. Γραπτή νομοθετική πρωτοβουλία για τις αλλαγές δεν υπάρχει ακόμα.
Αυτοδιοίκηση και υπουργείο συμφώνησαν να προχωρήσουν σε έναν συγκροτημένο διάλογο, με την ΚΕΔΕ να ενημερώνει ότι προτίθεται να καταθέσει ένα ολιστικό σχέδιο με τις προτάσεις της, ακόμα και με τη μορφή νομοσχεδίου, ζητώντας η διαβούλευση να ξεκινήσει αφότου αναλάβουν καθήκοντα οι νέες δημοτικές αρχές (1/1/2024) και εκλεγεί νέα διοίκηση στην Ένωση (άνοιξη 2024). «Όποια συζήτηση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2024. Έχουν εξασφαλιστεί χρήματα μόνο για το συγκεκριμένο έτος», διαμήνυσε ο υπουργός.
Νομοσχέδιο
Στο επίκεντρο των αλλαγών μπαίνουν 124 ΔΕΥΑ και 147 δημοτικές υπηρεσίες ύδρευσης, ενώ για τις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ η παρουσίαση του νομοσχεδίου που έγινε στο υπουργικό συμβούλιο στις 30 Νοεμβρίου προέβλεπε τη χωρική επέκτασή τους σε όμορες περιφερειακές ενότητες. «Η ουσία της πρότασής μας είναι να έρθει το κράτος να βοηθήσει οικονομικά την Αυτοδιοίκηση, ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματικές ΔΕΥΑ, με καλύτερης ποιότητας και φτηνότερες, κατά το δυνατόν, υπηρεσίες», υποστήριξε ο κ. Σκυλακάκης.
1. Οι νέες Επιχειρήσεις θα είναι «100%» δημόσιες, ανέφερε ο υπουργός: στα διοικητικά συμβούλια η Αυτοδιοίκηση θα έχει την πλειοψηφία και θα αποφασίζει για τον διευθύνοντα σύμβουλο ανεξαρτήτως μεγέθους Επιχείρησης, το κράτος -«καθώς θα βάλει χρήματα»- θα έχει μειοψηφική εκπροσώπηση (π.χ. δύο μέλη σε ένα 9μελές ή 11μελές συμβούλιο, «θα το συζητήσουμε»), ενώ ένα μέλος θα είναι από την επιστημονική κοινότητα (τοπικό πανεπιστήμιο).
2. Οι νέες Επιχειρήσεις θα ξεκινήσουν με «λευκό χαρτί» από πλευράς οφειλών. Σύμφωνα με τον υπουργό, έχει εξασφαλιστεί ένα κονδύλι της τάξης των 350 εκατ. για την οικονομική ενίσχυσή τους. Με βάση τα «μεγάλα νούμερα», σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, αυτή τη στιγμή οι ΔΕΥΑ έχουν ένα μέγεθος απαιτήσεων από τους πολίτες της τάξης των 700 εκατ. ευρώ (ανείσπρακτες οφειλές), στα 700 εκατ. ευρώ είναι και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους προς παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν 170 εκατ. ευρώ αποθεματικά και 144 εκατ. ευρώ δάνεια. «Δεν υπάρχει πιθανότητα να εισπράξουμε 700 εκατ. οφειλών», παρατήρησε, εκτιμώντας ότι υπάρχει δυνατότητα για είσπραξη του 50%-60%. Άρα, πρόσθεσε, το «κενό» των περίπου 350 εκατ. ευρώ θα καλυφθεί από ένα κονδύλι που «έχει εξασφαλιστεί άπαξ για το 2024» και θα χορηγηθεί από την κυβέρνηση. Όσον αφορά τη ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών των ΔΕΥΑ προς παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, η «λογική είναι να μοιραστεί το βάρος αυτό. Το μεγαλύτερο μέρος θα το πάρει το κράτος, πληρώνοντας άμεσα τα χρήματα» και οι δήμοι θα τα εξοφλήσουν άτοκα σε μια περίοδο «αρκετών δεκαετιών, 30 χρόνια είναι η αρχική σκέψη», περιέγραψε ο υπουργός, εκτιμώντας ότι για τον παραπάνω σκοπό μπορούν να διατεθούν τα 250 εκατ. ευρώ από τα εξασφαλισμένα 350 εκατ. ευρώ - κάτι που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της κρατικής επιδότησης θα είναι δάνειο προς τους δήμους...
3. Θα επιδιωχθεί «συνολική επίλυση του ενεργειακού προβλήματος». Σύμφωνα με τον υπουργό, θα διατεθεί «κατά προτεραιότητα» χώρος για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με μεγάλες ενεργειακές κοινότητες στις οποίες θα συμμετέχουν οι νέες Επιχειρήσεις, οι δήμοι, οι περιφέρειες και ευάλωτα νοικοκυριά.
4. Καμία παρέμβαση δεν θα γίνει στην τιμολόγηση, υποστήριξε ο υπουργός, προσπαθώντας να διασκεδάσει τους φόβους για αύξηση των τιμολογίων.
5. Όσον αφορά τη γεωγραφική εμβέλεια των νέων Επιχειρήσεων, ο κ. Σκυλακάκης είπε ότι θα ακούσει τη γνώμη των εμπλεκόμενων φορέων. Παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι αυτή θα είναι η πιο «καυτή συζήτηση» του όλου θέματος.
Σε αυτήν την πτυχή πιθανόν να κρύβεται και η πρώτη… εγγύηση αποτυχίας του νέου μοντέλου. Όπως τόνισε στον υπουργό ο πρόεδρος της Ένωσης των ΔΕΥΑ της χώρας (ΕΔΕΥΑ), δήμαρχος Ρεθύμνης, Γ. Μαρινάκης, ένα από τα αίτια της συσσώρευσης προβλημάτων των ΔΕΥΑ -σύμφωνα με μελέτη της DG Regio (Διεύθυνση της E.E. για θέματα περιφερειακής και αστικής πολιτικής)- ήταν η «βίαιη γεωγραφική επέκτασή τους»: «Κάλυπταν πόλεις και βρέθηκαν να καλύπτουν και αχαρτογράφητες εκτάσεις. Ακόμα έχουμε αχαρτογράφητα δίκτυα. Και όταν ζητήσαμε χρήματα για τη χαρτογράφησή τους, δεν δόθηκε τίποτα. Η μεταρρύθμισή σας επεκτείνει ακόμη περισσότερο τα όρια των ΔΕΥΑ και είμαστε επιφυλακτικοί», τόνισε προς τον κ. Σκυλακάκη, θυμίζοντας το «φριχτό παράδειγμα των Πολεοδομιών».
Δήμαρχοι καταλόγισαν στον υπουργό ελλιπή ενημέρωση και τόνισαν ότι απαιτείται «βαθιά συζήτηση», ενώ υπογράμμισαν ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη και η διαχείριση του αρδευτικού νερού που, σύμφωνα με τον πρόεδρο των ΔΕΥΑ Γ. Μαρινάκη, αποτελεί το 87% των υδάτινων πόρων και σε αυτό εντοπίζεται η «μεγάλη διαρροή»
Ο υπουργός δεν αποσαφήνισε τι γεωγραφικής εμβέλειας θα είναι οι νέες Επιχειρήσεις. Στις μέχρι σήμερα πληροφορίες που έχουν καταγραφεί στον Τύπο έχει γίνει λόγος ακόμη και για μία επιχείρηση ανά Περιφέρεια. Δήμαρχοι τόνισαν ότι η λειτουργία των ΔΕΥΑ πρέπει να βασίζεται στις αρχές της εγγύτητας και της τοπικότητας που «εγγυώνται καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων». «Μεγάλος φορέας νερού στη Βόρεια Ελλάδα, δεν θέλω να τον κατονομάσω, άφησε χωρίς νερό τη συμπρωτεύουσα επί δύο εβδομάδες πριν από δύο χρόνια. Στη Λάρισα εμφανίστηκε το ίδιο πρόβλημα ένα απόγευμα στις 19.00 και το είχαν λύσει μέχρι τις 08.00 το πρωί. Πώς θα μπορούσα να λύσω ένα τέτοιο πρόβλημα στην Αργιθέα (σ.σ. ορεινός δήμος στον νομό Καρδίτσας);», επισήμανε ο αντιπρόεδρος της ΕΔΕΥΑ -απερχόμενος δήμαρχος Λαρισαίων- Απ. Καλογιάννης.
Τοπικότητα
Αν και ο υπουργός δήλωσε ότι «πείστηκε» από την επιχειρηματολογία των δημάρχων για την τοπικότητα, έδειξε παράλληλα προτίμηση στην… επιτελικότητα των εισπράξεων: η κυβέρνηση θα αναλάβει τόσο την είσπραξη των ποσών όσο και την ευθύνη διακοπής υδροδοτήσεων. «Δεν θα αναλάβει η κυβέρνηση μόνο το κόστος», συμπλήρωσε.
Σύμφωνα με τον κ. Καλογιάννη, η επίλυση των προβλημάτων των ΔΕΥΑ χρειάζεται πρώτα και κύρια «μια καλή διάγνωση» και ορθολογική αντιμετώπιση. Δήμαρχοι καταλόγισαν στον υπουργό ελλιπή ενημέρωση και τόνισαν ότι απαιτείται «βαθιά συζήτηση». Υπογράμμισαν δε ότι, εάν όντως η κυβέρνηση θέλει να δώσει λύσεις σε θέματα διαχείρισης υδάτων, πρέπει να ληφθεί υπόψη και η διαχείριση του αρδευτικού νερού που, σύμφωνα με τον κ. Μαρινάκη, αποτελεί το 87% των υδάτινων πόρων και σε αυτό εντοπίζεται η «μεγάλη διαρροή». «Αυτό πρέπει να συμμαζέψει όποιος θέλει να αντιμετωπίσει τη λειψυδρία», τόνισε.
Υπενθύμισαν παράλληλα ότι απαιτείται άμεση λύση στην αντιμετώπιση της υποστελέχωσης των ΔΕΥΑ, «στις οποίες απαγορεύεται σήμερα να κάνουν προσλήψεις», καθώς και ότι προ καιρού είχαν καταθέσει προτάσεις για απόδοση ηλεκτρικού χώρου, χωρίς να γίνουν αποδεκτές από την κυβέρνηση. Υποστήριξαν μάλιστα ότι η πρόταση του κ. Σκυλακάκη για «μπόνους» στους υπαλλήλους των ΔΕΥΑ με αύξηση των αποδοχών τους κατά 15% αποτελεί «ένα τυράκι που δεν έπεισε τους ίδιους τους εργαζόμενους». Οι επιφυλάξεις αιρετών -κυρίως της αντιπολίτευσης- ακόμη και στις υποσχέσεις της κυβέρνησης για συγκροτημένη διαβούλευση ήταν εμφανείς. Άλλωστε, «έχουμε καεί στο παρελθόν», επισήμαναν σχετικά με προηγούμενα νομοθετήματα.
Παρότι ο κ. Σκυλακάκης ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που «ξεκαθάρισε ότι το νερό είναι ευθύνη του κράτους», δεν έλειψαν οι προειδοποιήσεις αιρετών για το ενδεχόμενο ιδιωτικοποιήσεων. «Δεν θα είναι ιδιωτικό το νερό. Τα κέρδη και οι μπίζνες θα είναι ιδιωτικά. Μήπως είμαι παράλογος; Στη διαχείριση απορριμμάτων τι έχει γίνει; Έχουμε πεπραγμένα και κρίνουμε», παρατήρησε ο δήμαρχος Πατρέων, Κ. Πελετίδης, θυμίζοντας ότι και στον συγκεκριμένο τομέα όπου αναπτύχθηκε το μοντέλο των υπερτοπικών ΦοΔΣΑ (Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), η κυβέρνηση επέβαλε τις ιδιωτικές εταιρείες.
Συγκεντρωτικό μοντέλο
«Παρότι η κυβέρνηση δηλώνει ότι έχει συμβιβαστεί με την απόφαση του ΣτΕ, δικαιούται κάποιος να πει ότι πάμε σε ένα συγκεντρωτικό μοντέλο και ότι αυτό που δεν κατάφερε η κυβέρνηση στο παρελθόν, όταν δεν εφάρμοζε επί δύο χρόνια την απόφαση του ΣτΕ, δηλαδή την επιβολή μιας αγοραίας αντίληψης στη διαχείριση του νερού στον τόπο μας, θα την επιβάλει με έμμεσο τρόπο. Στον πρώτο γύρο μπορεί το νερό να αποτελέσει μια υπόθεση των δήμων, αλλά στον δεύτερο γύρο μπορεί να δούμε μια λογική Χαβιέρ Μιλέι», προειδοποίησε το μέλος του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ, Αλ. Μαυραγάνης.
«Δεν έχω μιλήσει για ιδιωτικοποίηση, πιστεύω στην ισχύ της συνταγματικής δικαιοσύνης. Αλλά δεν είναι αλήθεια ότι πλαγιοκοπούνται εδώ και χρόνια οι ΔΕΥΑ;» διερωτήθηκε ο κ. Μαρινάκης. Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ, μιλώντας στην πρόσφατη ημερίδα του ΠΑΣΟΚ για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είχε επισημάνει με νόημα: «Όταν φτιάχνονται μεγάλα σχήματα, άρα και τα πακέτα είναι μεγάλα, οι προνομιακοί συνομιλητές του συστήματος είναι συγκεκριμένες λίγες εταιρείες».
«Το τιμολόγιο θα είναι διαφορετικό και θα το αποφασίζει η Ρυθμιστική Αρχή Νερού. Οι οφειλές των δημοτών μέχρι τη σύσταση της νέας εταιρείας θα αναζητηθούν. Έναν χρόνο μετά τη σύσταση της εταιρείας οι οφειλές θα καταλογίζονται στην εφορία και θα χρεώνονται στη φορολογική δήλωση»
Πάντως, από την ομιλία του κ. Σκυλακάκη δεν έλειψαν οι απόπειρες «αυτοματισμών» και δημιουργίας «σκιών» στον ουρανό των ΔΕΥΑ, περιγράφοντας φαινόμενα μη είσπραξης τιμολογίων νερού από μεγάλες επιχειρήσεις της περιφέρειας. «Υπουργέ μου, υπήρξαν δήμαρχοι που χρεοκόπησαν ΔΕΥΑ με τον τρόπο που περιγράψατε και έγιναν στη συνέχεια βουλευτές. Δεν είναι τα πράγματα όπως τα περιγράψατε. Δεν μπορούμε να τσουβαλιάζουμε όλες τις ΔΕΥΑ», αντέτεινε σε έντονο ύφος ο κ. Καλογιάννης.
Σφοδρές αντιδράσεις από τους εργαζόμενους
Ως αφαίρεση του βασικού κοινωνικού αγαθού από τις αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ως «χάρισμα» του νερού στα μεγάλα συμφέροντα ερμηνεύουν οι εργαζόμενοι στις ΔΕΥΑ τις αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση.
Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις της ΠΟΕ-ΔΕΥΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στις ΔΕΥΑ), κατόπιν συνάντησης με τον κ. Σκυλακάκη, η προωθούμενη μεταρρύθμιση «θα εξελιχθεί σε απορρύθμιση» με επιπτώσεις στους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες, «αφού οι μικρές τοπικές επιχειρήσεις που συνεργάζονται με τις ΔΕΥΑ θα χάσουν σημαντικό μερίδιο της συνεργασίας τους και άρα θα πληγεί και η τοπική απασχόληση και οικονομία».
Σύμφωνα με την ΠΟΕ-ΔΕΥΑ, με τις προωθούμενες αλλαγές η κυβέρνηση «ουσιαστικά δημιουργεί τις προϋποθέσεις ιδιωτικοποίησης και ξεπουλήματος των νερών και μάλιστα σε λίγους εκλεκτούς της. Όπως ακριβώς έκανε και με την ενέργεια στη χώρα μας, την οποία παρέδωσε σε πέντε παρόχους οι οποίοι κερδοσκοπούν ασύστολα σε βάρος του λαού και μάλιστα με τις ευλογίες της».
Σε αντίθεση με όσα είπε ο υπουργός στην ΚΕΔΕ, οι εργαζόμενοι, επικαλούμενοι ενημέρωση που είχαν από τον κ. Σκυλακάκη, αναφέρουν ότι «το τιμολόγιο θα είναι διαφορετικό και θα το αποφασίζει η Ρυθμιστική Αρχή Νερού. Οι οφειλές των δημοτών μέχρι τη σύσταση της νέας εταιρείας θα αναζητηθούν. Έναν χρόνο μετά τη σύσταση της εταιρείας οι οφειλές θα καταλογίζονται στην εφορία και θα χρεώνονται στη φορολογική δήλωση».
«Είμαστε πεπεισμένοι πως τα μεγάλα σχήματα δεν θα λειτουργήσουν. Είναι αδύνατον να εξυπηρετηθούν οι πολίτες όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Ο συγκεντρωτισμός θα δημιουργήσει πρόβλημα στις τοπικές οικονομίες και την απασχόληση», προειδοποιεί η ΠΟΕ-ΔΕΥΑ, η οποία ζητά συνάντηση με τον πρωθυπουργό, Κυρ. Μητσοτάκη, «λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης αλλά και των κινδύνων που η συγκεκριμένη πολιτική εγκυμονεί».
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
