Τις τελευταίες δεκαετίες, η τεράστια επίπτωση της κλιματικής αλλαγής, οι συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αλλά και οι αλλαγές στην τεχνολογία που φέρνουν πολλές αλλαγές στη ζωή μας και στην επιχειρηματικότητα οδηγούν την Παγκόσμια αλλά και τις τοπικές Κοινωνίες στην οργάνωση για την αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές. Οφείλουμε λοιπόν να σχεδιάσουμε ένα σύνολο δράσεων με σκοπό την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών.
Βασικές κατευθύνσεις μας πρέπει να είναι:
- Η πρόληψη, η ετοιμότητα, επέμβαση, άμεση περίθαλψη και μελέτη των αιτίων των καταστροφών
- Η ανάλυση των κοινωνικό-οικονομικών επιπτώσεων των καταστροφών
- Η συνεχής βελτίωση των μέσων και μεθόδων πρόβλεψης όπου είναι εφικτό, πχ στις περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων.
Η αντιμετώπιση των καταστροφών προϋποθέτει την εμπλοκή και συντονισμένη δράση πολλών υπηρεσιών και φορέων μα πάνω από όλα τη συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας που πρέπει σε κάθε τόπο να είναι γνώστης των σχεδίων και των απαιτούμενων δράσεων.
Προϋποθέτει όμως και ένα σύστημα επιχειρησιακής οργάνωσης που οφείλει να περιλαμβάνει:
- Θωράκιση ενάντια σε κάθε είδους καταστροφή.
- Πρόβλεψη, αποτροπή ή ελαχιστοποίηση των καταστροφών
- Οργανωμένη, γρήγορη και αποτελεσματική επέμβαση όταν εκδηλωθεί η καταστροφή.
- Προστασία του έμψυχου και άψυχου δυναμικού
- Προστασία φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς
- Μείωση των καταστροφικών συνεπειών - ελαχιστοποίηση του κόστους αποκατάστασης
- Ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στην οικονομία και την ανάπτυξη
- Έλεγχο και περιορισμό των αλυσιδωτών δευτερογενών επιπτώσεων που συνήθως ακολουθούν μια καταστροφή.
Η υπάρχουσα νομοθεσία, που συνεχώς εμπλουτίζεται, περιγράφει τόσο τους κινδύνους, όσο και την οργάνωση που οφείλουμε να έχουμε ως τοπική κοινωνία.
Δεν θα αναφερθώ σε αυτήν τη νομοθεσία, οφείλω όμως να σημειώσω ότι ο πρώην δήμος της Κω της Κω το 2008 σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ έχει συντάξει τέτοιο σχέδιο για την πολιτική προστασία και την αντιμετώπιση φυσικών και τεχνολογικών κινδύνων και είναι αυτό το σχέδιο που βοήθησε ώστε η αντιμετώπιση των επιπτώσεων του σεισμού του 2017 να χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως «casestudy» δλδ μάθημα για την αντιμετώπιση παρόμοιων περιπτώσεων.
Το σχέδιο αυτό, η εμπειρία του σεισμού αλλά και η υπευθυνότητα μας να οργανωθούμε σε όλο το μήκος και το πλάτος του νησιού οδήγησε στην για πρώτη φορά οργάνωση της Πολιτικής Προστασίας του ενιαίου Δήμου, πράγμα που θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει από το 2011.
Οφείλουμε λοιπόν, πέρα από την σοβαρότητα της περίπτωσης της Ζιάς, που είναι ίσως η σημαντικότερη να μιλήσουμε και για το σύνολο του νησιού αλλά και για κάθε πιθανό κίνδυνο.
Όχι μόνο από φυσικές καταστροφές αλλά και από τεχνολογικές αντίστοιχες, αφού η ζωή, οι ανάγκες ανάπτυξης αλλά και η εξέλιξη των πραγμάτων υποχρεωτικά έχει οδηγήσει σε εγκαταστάσεις μικρές (σε επιχειρήσεις) αλλά και μεγαλύτερες για την αποθήκευση και προμήθεια των αναγκαίων για τη λειτουργία του νησιού προμηθειών.
Είναι προφανές ότι ο κάθε ιδιώτης εκ του νόμου αλλά και ενσυνείδητα έχει πάρει τα απαραίτητα μέτρα, όμως πολλές φορές το κακό εξαπλώνεται γρήγορα και ανεξέλεγκτα.
Ας έρθουμε στην Ζιά όμως.
Δεν είναι τυχαίο ότι η περιοχή αναπτύχθηκε και αναπτύσσεται δυναμικά.
Η φυσική ομορφιά, ο επαγγελματισμός και η ανθρώπινη σχέση επιχειρηματιών-επισκεπτών έχει κάνει τη Ζιά τον ισχυρότερο πόλο έλξης των χιλιάδων επισκεπτών μας.
Πρέπει να τονίσω ότι δεν πρέπει να μας απασχολεί μόνο κατά την καλοκαιρινή περίοδο και για τους επισκέπτες, αλλά πάνω από όλα και κυρίως για τους κατοίκους της περιοχής.
Της ευρύτερης περιοχής, γιατί το κακό πολλές φορές δεν περιορίζεται σε ένα μόνο σημείο.
Και στο ορεινό Ασφενδιού, σε όλες τις γειτονιές του μένουν μόνιμοι κάτοικοι χειμώνα καλοκαίρι.
Ας δούμε τους οκτώ άξονες που είπα πιο πάνω.
ΘΩΡΑΚΙΣΗ
Θωράκιση πολύ απλά σημαίνει κατασκευή υποδομών τέτοιων που να εμποδίσουν την καταστροφή και όταν αυτή ξεσπάσει να στηρίξουν την αντιμετώπιση της.
Ένα ευρύ δίκτυο δεξαμενών, δικτύων πυρόσβεσης αλλά και δρόμων κίνησης οχημάτων, μηχανημάτων και πεζών είναι εκ των ουκ άνευ.
Η προμήθεια εγκατάσταση, συντήρηση και συνεχής παρακολούθηση των υποδομών νερού αλλά και η συντήρηση του υπάρχοντος οδικού δικτύου είναι άμεση προτεραιότητα.
Να σημειώσω εδώ πως δεν πρέπει να φοβηθούμε την εξαγορά ή αντικατάσταση ιδιωτικών τμημάτων για τη δημιουργία του οδικού δικτύου και την εγκατάσταση των δεξαμενών και των δικτύων.
ΠΡΟΒΛΕΨΗ-ΑΠΟΤΡΟΠΗ-ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
Είναι χιλιοειπωμένη η ρήση του Ιπποκράτη. Καλύτερα να προβλέπεις παρά να θεραπεύεις.
Ας το κάνουμε επιτέλους πράξη.
Το κακό τόχουμε προβλέψει και δυστυχώς είναι η περίπτωση πυρκαγιάς, αλλά δεν μπορούμε να υποτιμούμε κινδύνους από σεισμό, κατολισθήσεις ή ακόμα και από τον συνωστισμό πολιτών και οχημάτων το καλοκαίρι.
Οι συνθήκες πανικού ακόμα και σε ένα μεγάλο συνωστισμό μπορεί να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Οφείλουμε λοιπόν να αποτρέψουμε τέτοιες συνθήκες και ειδικά τις πρώτες στιγμές εκδήλωσης τέτοιων καταστάσεων.
Η ελαχιστοποίηση των καταστροφών μόνο με σοβαρές παρεμβάσεις μπορεί να επιτευχθεί.
Παρεμβάσεις τέτοιας μορφής είναι ο καθορισμός όχι μόνο των χώρων που απαιτούνται και υποχρεούμαστε να δημιουργήσουμε για την ασφαλή κίνηση- απομάκρυνση του πληθυσμού αλλά και η συνεχής ενημέρωση μονίμων κατοίκων και επισκεπτών.
Θα επαναλάβω την ανάγκη εξαγοράς και αξιοποίησης τέτοιων χώρων όπου δεν υπάρχουν δημόσιοι χώροι αλλά και των πινακίδων ενημέρωσης για τις κινήσεις, τις οδεύσεις διαφυγής πεζών και οχημάτων, ή της συγκέντρωσης σε ασφαλές σημείο.
Κάποιοι ίσως πουν ότι με τις πινακίδες «φοβίζουμε» τον κόσμο.
Όχι, είναι δοκιμασμένο σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς και πιστέψτε με λειτουργικά θετικά για τον κάθε επισκέπτη.
Οι σωστές αντιπυρικές ζώνες πρέπει να καθοριστούν και να δημιουργηθούν άμεσα σε συνεργασία με την Π.Υ. και το Δασονομείο και την υλοποίηση τους από τον δήμο. Πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι ακόμα και η θυσία μερικών δένδρων για την προστασία πολύ περισσότερων είναι πολύ σημαντική.
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ-ΓΡΗΓΟΡΗ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Η άμεση επέμβαση αντιμετώπισης του γεγονότος είναι πάνω από το μισό του δρόμου για την πλήρη αντιμετώπιση του.
Οφείλουμε λοιπόν οργάνωση τέτοια που να αντιδράσει άμεσα μέχρι να έρθουν οι απαιτούμενες ενισχύσεις αν το κακό δεν αντιμετωπιστεί στο ξεκίνημα του.
Αυτό πολύ απλά σημαίνει μόνιμη και σε 24ωρη παρουσία καλά εκπαιδευμένου και εξοπλισμένου κλιμακίου πυρόσβεσης και εκπαιδευμένους μόνιμους κατοίκους επιχειρηματίες και εργαζόμενους για την καθοδήγηση της κίνησης ειδικά τις ώρες αιχμής.
Για την έγκαιρη και γρήγορη πρόσβαση των ενισχύσεων απαιτείται η ελευθερία στην κίνηση τους μέσα από ένα δίκτυο δρόμων καλά συντηρημένων και διανοιγμένων σε πλάτος που να χωρούν τα οχήματα και ειδικά τα βαρέα οχήματα.
Όσο για τους δρόμους επειδή κάποιοι θα πουν δεν υπάρχουν ή έχουν καταπατηθεί θα πω την κουβέντα του Αννίβα: «είτε θα τον βρούμε τον δρόμο, είτε θα τον χαράξουμε». (Autviaminveniamautfaciam).
Η αποτελεσματική επέμβαση απαιτεί και την καλή τροφοδοσία των οχημάτων πυρόσβεσης με ποσότητες νερού που πρέπει σε καθορισμένα σημεία να υπάρχει με παρεμβάσεις του Δήμου.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΜΨΥΧΟΥ-ΑΨΥΧΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
Δεν αναφέρομαι μόνο στο δυναμικό που θα επιχειρεί αλλά κύρια στους πολίτες που κατοικούν ή είναι επισκέπτες.
Οι χώροι συγκέντρωσης και απομάκρυνσης πρέπει να είναι καθορισμένα αυστηρά και σε σημεία εύκολης πρόσβασης και τα μέσα απομάκρυνσης να μπορούν άνετα να κινηθούν.
Αυτό σημαίνει δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την στάθμευση και παραμονή όλων των οχημάτων και κύρια αυτών των μέσων μαζικής μεταφοράς (τουριστικά πούλμαν, ΚΤΕΛ, ταξί) αλλά και την απρόσκοπτη κίνηση τους σε συνθήκες ύπαρξης ή μη φαινομένου καταστροφής.
Είναι υποχρέωση του Δήμου να το κάνει και οφείλουμε να το κάνουμε.
ΜΕΙΩΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΏΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ- ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Όσο καλύτερα έχουμε προετοιμαστεί για τις προηγούμενες υποχρεώσεις μας τόσο τα κόστη μας θα είναι μικρότερα.
Ένα γεγονός μικρής ή μεγάλης έντασης πάντα αφήνει πίσω του καταστροφές και το κόστος πάντα είναι μεγάλο.
Δεν είναι λάθος να πως ότι στο τέλος τον λογαριασμό τον πληρώνουμε όλοι και γι αυτό πρέπει όλοι να είμαστε συμμέτοχοι στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Οι καταστροφικές συνέπειες δεν αφορούν μόνο σε ατομικές αλλά στο σύνολο της κοινωνίας.
ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Όλοι φαντάζομαι κατανοούμε τις επιπτώσεις, ενός τέτοιου συμβάντος, στην οικονομία και την ανάπτυξη.
Θέλω, από την εμπειρία του σεισμού αλλά και του μεταναστευτικού, να σας πω ότι με τρομάζει απίστευτα ένα τέτοιο γεγονός.
Το ψυχικό αλλά και το οικονομικό κόστος της ανάταξης της Κω μετά από αυτά τα δύο γεγονότα δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο μεγάλο ήταν.
Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να περιμένουμε για να δούμε μετά τις προσπάθειες δεκαετιών ανάπτυξης της Ζιάς και κατ’ επέκταση της οικονομίας της Κω να καταρρέουν επειδή εμείς δεν προλάβαμε το κακό.
Όπως και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να μην έχουμε επεξεργασμένο σχέδιο για την επόμενη μέρα και να κινηθούμε στην γνωστή τελευταία έκφραση «πάμε και όπου βγει».
Δεν εύχεται κανείς να συμβεί το κακό, δεν μπορεί να μένει όμως μόνο στις ευχές.
ΕΛΕΓΧΟΣ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
Οι προφανείς επιπτώσεις μετά το γεγονός, αν η αντίδραση μας στον περιορισμό της ζημιάς κατ’ αρχήν και την γρήγορη αποκατάσταση της είναι χλιαρή και χωρίς σχεδιασμό θα είναι μεγάλες.
Πρέπει στον σχεδιασμό μας να υπάρχουν άμεσες και στοχευμένες κινήσεις αποκατάστασης τόσο του συνόλου του περιβάλλοντος , όσο και της ζωής και της επιχειρηματικότητας.
Δεν πρέπει σε τέτοια περίπτωση να σκεφτούμε το κόστος σε εργατοώρες δουλειάς και σε χρήμα.
Κύριος μοχλός που θα κινήσει τις μηχανές ανάταξης πρέπει να είναι ο δήμος.
Με γενναίες παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα.
ΑΜΕΣΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Οι οδηγίες και το σχέδιο της Π/Υ πρέπει να είναι ο μπούσουλας μας
Ταυτόχρονα οι λύσεις για την κίνηση την άφιξη και αναχώρηση του κόσμου, τη στάθμευση και την αναμονή είναι δική μας υπόθεση.
Γιατί είναι προφανές ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποκλειστεί ουσιαστικά η Ζιά, όπως δεν πρέπει από τις επιλογές μας να αποκλείονται κάποιες επιχειρήσεις.
Σε συνεργασία με τους φορείς, τοπικούς επιχειρηματίες, τουριστικά γραφεία-λεωφορεία, ΚΤΕΛ, ταξί και κατοίκους πρέπει να δώσουμε λύσεις που θα διασφαλίζουν συνθήκες απρόσκοπτης λειτουργίας της περιοχής.
Αγορές- αντικαταστάσεις οικοπέδων δεν πρέπει να μας φοβίζουν για την δημιουργία οδικού δικτύου και χώρων στάθμευσης.
Ρύθμιση της κυκλοφορίας, ειδικά τις ώρες αιχμής, είναι αναγκαία και άμεσης προτεραιότητας.
Αλλαγές ακόμα και σε χώρους όπως η κεντρική πλατεία πρέπει να δρομολογηθούν στην κατεύθυνση της διευκόλυνσης των κινουμένων πολιτών και οχημάτων.
Η συμμετοχή των πολιτών στην όλη προσπάθεια και η συναπόφαση για όλα όσα πρέπει να γίνουν είναι ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε προσπάθειας.
Η αγωνία των επιχειρηματιών και των κατοίκων ζητά άμεση απάντηση και όχι απλή ενημέρωση για ότι κάναμε ή δεν κάναμε μέχρι σήμερα.
