Η Καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας και Φυσικής Γεωγραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας του ΕΚΠΑ Εύη Νομικού, σε συνέντευξή της στον «Σ», μιλά για τις διεθνείς έρευνες που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται μετά την έντονη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης τους προηγούμενους μήνες, αλλά και για το ωκεανογραφικό πλοίο Maria Merian που βρίσκεται για έρευνα στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κω και Νισύρου.
Πρόκειται για μία μεγάλη ωκεανογραφική αποστολή η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα Multimarex, χρηματοδοτείται από την γερμανική κυβέρνηση και συμμετέχουν όλα τα γερμανικά ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια που ασχολούνται με την θαλάσσια έρευνα, ενώ από την Ελλάδα συμμετέχει το ΕΚΠΑ και συγκεκριμένα το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας. Η πρώτη του αποστολή ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο του 2024 από την Σαντορίνη, και αρχές Μαρτίου 2025 ξεκίνησε τη δεύτερη ωκεανογραφική του αποστολή για τη μελέτη των θαλάσσιων γεωκινδύνων κατά μήκος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου και Δυτικά της Κρήτης. Ήδη, όπως μας ενημερώνει η κυρία Νομικού, έχοντας εκπληρώσει τη γεωφυσική διασκόπηση, δηλαδή, τη συλλογή σεισμικών προφίλ και αντίστοιχα βαθομετρικών δεδομένων και πυρήνων γύρω από την περιοχή των Μεθάνων, στη Μήλο, στη Σαντορίνη και στη Δυτική Κρήτη, βρίσκεται στην Κω προκειμένου να εξερευνήσει την υποθαλάσσια περιοχή μεταξύ Κω - Νισύρου.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κυρία Νομικού, θέλω κατ’ αρχάς να ξεκινήσουμε με τη Σαντορίνη, η σεισμικότητα της οποίας συγκλόνισε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα, δύο μήνες μετά;
Ε.Ν.: Πράγματι, όλο το Φεβρουάριο είχαμε μια έντονη σεισμική δραστηριότητα βορειοανατολικά της Σαντορίνης με μέγιστο σεισμό τα 5,3 ρίχτερ, τα οποία πραγματικά συγκλόνισαν τους κατοίκους όχι μόνο της Σαντορίνης, αλλά και των τριγύρω νησιών, και μάλιστα κάποιοι σεισμοί ήταν αισθητοί ακόμα και στην Αθήνα και όλο αυτό γιατί ήταν σε πολύ μικρό βάθος και τα επίκεντρά τους ήταν κοντά σε μια βραχονησίδα η οποία ονομάζεται Άνυδρος.
Από την πρώτη στιγμή η πολιτεία ήρθε σε επικοινωνία με τις επιτροπές διαχείρισης του ηφαιστειακού κινδύνου και διαχείρισης αντίστοιχα, σεισμικού κινδύνου, για να μάθει τι ακριβώς συμβαίνει και γι αυτό έδρασε με πάρα πολύ γρήγορο τρόπο. Έγινε μια πρώτη ενημέρωση από τους επιστήμονες μαζί με τον πρωθυπουργό, για να κατανοήσουμε ένα δύσκολο και πολύπλοκο γεωλογικό φαινόμενο το οποίο εξελίσσονταν και βέβαια, να καθησυχάσουμε το κόσμο, λέγοντας ότι, αυτοί οι σεισμοί δεν συνδέονται με κάποια ηφαιστειακή δραστηριότητα. Όταν μιλάμε για ηφαιστειακή δραστηριότητα, εννοούμε ότι θα γίνει μια πιθανή ηφαιστειακή έκρηξη από τα δύο ηφαίστεια της Σαντορίνης, την Νέα Καμένη που είναι το χερσαίο ηφαίστειο και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου, το οποίο βρίσκεται βορειοανατολικά της Σαντορίνης.
Τώρα, μετά την ανάλυση πολλών δεδομένων, είμαστε πιο σοφοί, είτε αυτά τα δεδομένα είναι τα σεισμολογικά, είτε οι μετακινήσεις – παραμορφώσεις του εδάφους, δηλαδή, τα γεωδαιτικά. Αντίστοιχα, έχουμε συλλέξει πάρα πολλά δεδομένα στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού από πάρα πολλές ωκεανογραφικές αποστολές που έχουν ξεκινήσει από 2001, είτε ελληνικές είτε διεθνείς. Είχαμε, λοιπόν, στη διάθεσή μας τα γεωφυσικά προφίλ, δηλαδή, μία ανατομία του τι βρίσκεται μέσα στον υποθαλάσσιο πυθμένα. Αντίστοιχα, το 2015, στην περιοχή γύρω από τη Σαντορίνη είχε εκτελεστεί ένα ενεργό σεισμικό πείραμα και είχαν τοποθετηθεί 92 υποθαλάσσιοι σεισμογράφοι γύρω από το ηφαίστειο. Άρα, τώρα είχαμε τα αποτελέσματα αυτών υποθαλάσσιων σεισμογράφων όπου μας έδειχναν τη γεωμετρία και τη διάταξη των μαγματικών θαλάμων γύρω από το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Συνδυάζοντας, λοιπόν, όλα αυτά τα δεδομένα και έχοντας τώρα την δυνατότητα να κάνουμε καλύτερες αναλύσεις, βγήκε το συμπέρασμα ότι, τελικά όλη αυτή η σεισμική δραστηριότητα οφειλόταν στις μαγματικές διεργασίες, δηλαδή, στη μετακίνηση του μάγματος των μαγματικών θαλάμων, του διάπυρου υλικού που βρίσκεται στα έγκατα της γης, το οποίο κατά την κίνησή του προς τα πάνω, δημιούργησε μια φλέβα τροφοδοσίας, της οποίας τα ρευστά μετακινούσαν τα τεκτονικά ρήγματα του υποθαλάσσιου χώρου. Και ξέρουμε πολύ καλά ότι, ο υποθαλάσσιος χώρος γύρω από την Άνυδρο, ανάμεσα στην Σαντορίνη και την Αμοργό, έχει πάρα πολλά ενεργά ρήγματα.
Βέβαια, το πιο γνωστό ρήγμα είναι το ρήγμα της Αμοργού το οποίο ενεργοποιήθηκε το 1956, άρα, από την αρχή υπήρχε μία ανησυχία και όχι αδικαιολόγητη, μήπως τυχόν αυτές οι μετακινήσεις επηρεάζουν το ρήγμα της Αμοργού, το οποίο βέβαια ευτυχώς έμεινε ανεπηρέαστο.
Οι επιστήμονες όλοι μαζί, με άριστη συνεργασία, αντάλλασαν στοιχεία είτε τα χερσαία είτε τα θαλάσσια και γι' αυτό σχεδόν κάθε 4 -5 μέρες έβγαινε το πόρισμα των επιτροπών το οποίο ενημέρωνε όλους τους κατοίκους, όλους τους ανθρώπους. Βέβαια, το μεγαλύτερο πρόβλημα το είχε η Σαντορίνη. Πραγματικά, τις δύο πρώτες εβδομάδες οι κάτοικοι δεν μπορούσαν ουσιαστικά να αντέξουν. Ακόμα και εμείς οι επιστήμονες που είμαστε στο νησί για μετρήσεις το νοιώθαμε, διότι, το να αισθάνεσαι τη γη να κουνιέται κάθε 15 -20 λεπτά δεν είναι και το καλύτερο.
Ήταν, βέβαια, πάρα πολύ ψύχραιμοι, πάρα πολύς κόσμος έμεινε στο νησί. Ναι μεν, έφυγε κόσμος την πρώτη εβδομάδα και ιδιαίτερα οι οικογένειες που είχαν μικρά παιδιά γιατί τα σχολεία είχαν κλείσει, όπως και διάφοροι εργάτες οι οποίοι δούλευαν στα εστιατόρια και στα ξενοδοχεία, αλλά επέστρεψαν όταν η σεισμική δραστηριότητα ήταν σε ύφεση και οι επιστήμονες ουσιαστικά δήλωναν ότι δεν είχαν καμία ανησυχία στην εξέλιξη του φαινομένου.
Ερ: Με δεδομένη όλη την παρακολούθηση από την επιστημονική κοινότητα τα προηγούμενα χρόνια, πείτε μου, δεν υπήρξαν σημάδια από πριν ότι κάτι πρόκειται να γίνει, επίκειται;
Ε.Ν.: Στην αρχή όλοι θεωρήσαμε ότι είναι κάποιοι σεισμοί, διότι ζούμε σε μια σεισμογενή χώρα, σεισμοί γίνονται παντού σε κάθε περιοχή της Ελλάδας άλλοτε περισσότεροι άλλοτε λιγότεροι. Αυτοί οι σεισμοί όμως, έγιναν σε έναν ιδιαίτερο χώρο, γιατί η Άνυδρος αποτελείται από ασβεστολίθους και δεν είναι ηφαίστειο. Γνωρίζαμε όμως εμείς που ασχολούμαστε με τη θαλάσσια έρευνα, τις μαγματικές διεργασίες οι οποίες ήταν βαθύτερα μέσα στη γη. Επομένως, ήμασταν πολύ πιο προσεκτικοί όταν εκφραζόμασταν ποια ήταν τα αίτια της μετακίνησης των σεισμών. Σύμφωνα με τα σεισμολογικά δεδομένα λοιπόν, οι σεισμοί ήταν τεκτονικοί, δηλαδή μετακινήσεις του υποθαλάσσιου πυθμένα. Η κύριοι αιτία όμως της μετακίνησης, ήταν οι βαθύτερες μαγματικές διεργασίες.
Κάποιοι επιστήμονες που ασχολούμαστε με τη θαλάσσια έρευνα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, γνωρίζαμε τα αποτελέσματα του σεισμικού πειράματος του 2015. Θέλαμε, όμως να είμαστε σίγουροι όταν θα δηλώνουμε τα πορίσματα στην επιτροπή, ότι έχουν την απόλυτη γνώμη όλων των υπόλοιπων επιστημόνων και των σεισμολόγων και ανθρώπων που ασχολούνται με τη γεωδαισία, έτσι ώστε να βγαίνουν ακριβή συμπεράσματα. Γι' αυτό λέμε και επιμένουμε ότι είναι ένα πρωτόγνωρο γεωλογικό φαινόμενο, γιατί αυτό το είδος του φαινόμενου εμφανίζεται σε περιοχές, που έχουν διαφορετικό γεωδυναμικό περιβάλλον, όπως στην Ισλανδία και στο Αφάρ της Αφρικής, αλλά εδώ σε ένα μικρότερο περιβάλλον όπως είναι η περιοχή γύρω από την Άνυδρο, όπου υπάρχει ένα περιβάλλον το οποίο πραγματικά παρομοιάζεται με το περιβάλλον της Ισλανδίας.
Να τονίσουμε επίσης, ότι όλοι οι επιστήμονες και ιδιαίτερα εμείς που ασχολούμαστε με τη θαλάσσια έρευνα, ήρθαμε σε επαφή με ξένους επιστήμονες οι οποίοι συμμετέχουν σε ένα μεγάλο πρόγραμμα το οποίο ονομάζεται Multimarex. Μας βοήθησαν πάρα πολύ και έτρεξαν μοντέλα της μετακίνησης του μάγματος και έτσι με όλα αυτά τα στοιχεία που είχαμε σαν δεδομένα, ανακοινώναμε τις καινούργιες αποφάσεις στην επιτροπή και όλοι μαζί συνθέταμε το τελικό πόρισμα και με βάση αυτό γινόντουσαν και οι ανακοινώσεις. Θα ήταν πάρα πολύ μεγάλο λάθος αν από την αρχή της σεισμικής κρίσης, χωρίς να έχουμε αναλύσει όλα τα δεδομένα, να βγάζαμε πολύ γρήγορα συμπεράσματα στο τι συμβαίνει σε έναν ιδιαίτερο χώρο.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι, εγκαταστάθηκαν πάρα πολλά νέα όργανα, όπως σεισμογράφοι, τόσο στη Σαντορίνη όσο και στα υπόλοιπα νησιά, και αντίστοιχα GPS, τα οποία μετράνε τις μετακινήσεις, παραμορφώσεις του εδάφους, όχι μόνο Σαντορίνη αλλά και στα υπόλοιπα νησιά και κυρίως στην Άνυδρο όπου δεν υπήρχαν σταθμοί, γιατί τον θαλάσσιο χώρο είναι πολύ πιο δύσκολο να τον εξερευνήσεις.
Ήμασταν τυχεροί όμως, γιατί είχαμε μία μεγάλη ωκεανογραφική αποστολή με το γερμανικό πλοίο, το Maria Merian τον Δεκέμβριο του 2024, στα πλαίσια του προγράμματος Multimarex, που χρηματοδοτείται από τη γερμανική κυβέρνηση, οπότε τοποθετήσαμε 8 υποθαλάσσιους σεισμογράφους και έτσι είχαμε δεδομένα, σεισμικές καταγραφές, μετακινήσεις του υποθαλάσσιου πυθμένα, μετρήσεις θερμοκρασίας, διοξείδιο, οξυγόνο. Δηλαδή, είχαμε μετρήσεις πριν και μετά τη σεισμική κρίση.
Ερ: Μα λίγα λόγια, τώρα έχετε πολύ περισσότερα επιστημονικά εργαλεία στα χέρια σας για την μελέτη της περιοχής.
Ε.Ν.: Σαφώς. Έχουμε πάρα πολλά εργαλεία. Ήδη, μόλις τελείωσε μια μεγάλη ωκεανογραφική αποστολή με το αγγλικό ωκεανογραφικό Discovery, το οποίο διέθετε ένα μεγάλο ρομποτικό όχημα το οποίο ονομάζεται Iris, και με ειδικούς δειγματολήπτες πήραμε δείγματα αερίων και υγρών μέσα από το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπο και αντίστοιχα μελετήθηκε πολύ εντατικά το υδροθερμικό πεδίο της καλδέρας. Είναι πρώτη φορά μετά τη σεισμική κρίση που είχαμε εικόνα, το τι γίνεται στον υποθαλάσσιο ο χώρο στα ενεργά υδροθερμικά πεδία. Τοποθετήσαμε ξανά υποθαλάσσιους σεισμογράφους κατά τη διάρκεια της ωκεανογραφικής αποστολής και έγινε και μια ηλεκτρομαγνητική μελέτη, δηλαδή, το πώς κυκλοφορούν τα ρευστά ή αν υπάρχει αύξηση της θερμοκρασίας στον υποθαλάσσιο πυθμένα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να καταμετρήσουμε το πόσο πολύ έχει επηρεαστεί η περιοχή μετά από αυτή την έντονη σεισμική δραστηριότητα.
Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι, την περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού την μελετάμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια και γι αυτό ήταν προγραμματισμένες αυτές οι διεθνείς ωκεανογραφικές αποστολές. Είχαμε καταθέσει πριν κάποια χρόνια με τους Γερμανούς και τους Άγγλους συναδέλφους μεγάλες επιστημονικές προτάσεις οι οποίες είχαν εγκριθεί και πραγματικά έτυχε η ωκεανογραφική αποστολή να είναι τον Δεκέμβριο με το γερμανικό πλοίο και τον Μάρτιο με το αγγλικό. Αυτό που πρέπει να καταλάβει ο κόσμος είναι πως, αυτός ο χώρος είναι ενεργός, πάντα τον μελετούσαμε και πάντα τον μελετάμε και γι αυτό ήταν προγραμματισμένες οι ωκεανογραφικές αποστολές.
Ερ: Αναφερθήκατε πριν στο ωκεανογραφικό Maria Merian, το οποίο βρίσκεται ήδη στην περιοχή μας για έρευνα στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κω – Νισύρου. Σε αυτή την αποστολή συμμετέχετε κι εσείς κυρία Νομικού εκπροσωπώντας το ΕΚΠΑ. Σωστά;
Ε.Ν.: Σωστά. Είναι η δεύτερη ωκεανογραφική αποστολή που γίνεται με το Maria Merian στα πλαίσια του προγράμματος Multimarex, το οποίο, όπως είπαμε, χρηματοδοτείται από την γερμανική κυβέρνηση. Συμμετέχουν όλα τα γερμανικά ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια που ασχολούνται με την θαλάσσια έρευνα και από την Ελλάδα συμμετέχει το ΕΚΠΑ, το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας που είμαστε εμείς. Αυτό το πρόγραμμα μελετάει τους θαλάσσιους γεωκινδύνους κατά μήκος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου και Δυτικά της Κρήτης. Ήδη το ταξίδι έχει ξεκινήσει από αρχές Μαρτίου έχοντας εκπληρώσει τη γεωφυσική διασκόπηση, δηλαδή, τη συλλογή σεισμικών προφίλ και αντίστοιχα βαθομετρικών δεδομένων και πυρήνων γύρω από την περιοχή των Μεθάνων, στη Μήλο, στη Σαντορίνη και στη Δυτική Κρήτη και η τελευταία περιοχή που εξερευνάται είναι η περιοχή της Κω και της Νισύρου. Είναι η περιοχή την οποία γνωρίζουμε πολύ καλά από το 2010-2011 και έχουμε χαρτογραφήσει όλο αυτό το χώρο, αλλά τώρα, έχοντας στη διάθεσή μας το γερμανικό πλοίο με πολυκάναλα συστήματα, θα μπορούμε να έχουμε δεδομένα με περισσότερα μέτρα μέσα στον υποθαλάσσιο πυθμένα για την αναγνώριση των ρηγμάτων, των γεωκινδύνων, των υποθαλάσσιων κατολισθήσεων και αντίστοιχα κρατήρων που ξέρουμε ότι υπάρχουν στην τριγύρω περιοχή.
Είναι μια επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων που έχουμε από παλιότερες ωκεανογραφικές αποστολές και με το ωκεανογραφικό το δικό μας το «Αιγαίο» από το 2001 μέχρι το 2004 και με το ωκεανογραφικό «Ναυτίλος» το 2010.
Γνωρίζουμε πολύ καλά την περιοχή, είναι καλό όμως να πιστοποιούνται οι μορφολογικές δομές με καινούρια μηχανήματα που διαθέτει αυτή τη στιγμή το γερμανικό ωκεανογραφικό πλοίο και αντίστοιχα υπάρχουν Έλληνες φοιτητές που συμμετέχουν σε αυτήν την ωκεανογραφική αποστολή, συλλέγουν τα δεδομένα και θα τα χρησιμοποιήσουν για τις διατριβές τους στο ελληνικό πανεπιστήμιο.
Ερ: Πόσο θα μείνει το ωκεανογραφικό στην περιοχή μας;
Ε.Ν.: Θα μείνει μέχρι 10, το αργότερο 12 Απριλίου, λόγω του ότι τελειώνει η ωκεανογραφική του αποστολή και θα πρέπει να επιστρέψει από εκεί που ξεκίνησε, από τη Μάλαγα της Ισπανίας στις 18 του μήνα. Ο τελικός στόχος του προγράμματος αυτού, είναι να δημιουργηθεί ένα ελεύθερο φυσικό εργαστήριο όπου, όλος ο κόσμος να μπορέσει να κατανοήσει τους θαλάσσιους γεωκινδύνους. Θα χρησιμοποιηθεί εικονική πραγματικότητα, θα δημιουργηθεί ένας χώρος σε κάποια από τα ελληνικά νησιά τον οποίο θα μπορείς να επισκέπτεσαι ελεύθερα και να βλέπεις το τι έχουν συλλέξει οι επιστήμονες κατά μήκος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου και βέβαια με πολύ κατανοητό τρόπο θα υπάρχει εκπαιδευτικό υλικό έτσι ώστε κυρίως τα παιδιά να γνωρίσουν το τι σημαίνει σεισμός, τσουνάμι, ηφαιστειακή έκρηξη, τι ονομάζουμε ηφαίστειο και αυτό δεν θα είναι μόνο στα ελληνικά, αλλά θα είναι και στα αγγλικά και στα γερμανικά - είναι διεθνής η συμμετοχή - και αυτό γιατί πάντοτε πρεσβεύουμε ότι, η επιστήμη δεν είναι μόνο για την επιστήμη, αλλά η επιστήμη είναι για την κοινωνία.
Ερ: Κυρία Νομικού, μιας και αναφερθήκατε στα παιδιά, η σκέψη σας να γίνουν ενημερωτικές ημερίδες στα σχολεία της Κω σχετικά με την προηγούμενη έρευνα που έχετε κάνει στον υποθαλάσσιο χώρο της περιοχής του Αγίου Φωκά, προχωράει;
Ε.Ν.: Προχωράει. Είμαστε σε επαφή με το 2ο δημοτικό σχολείο, το οποίο συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα Erasmus και ήδη επισκέφθηκε το ηφαίστειο της Νισύρου. Έχουμε προγραμματίσει κάποιες διαδικτυακές συναντήσεις για να γνωρίσουν τα παιδιά το τι είναι ηφαίστειο και να τους δείξουμε ουσιαστικά με εικονική πραγματικότητα πώς βυθίζεται στην καρδιά του ηφαιστείου. Έχουν προγραμματιστεί και κάποιες επισκέψεις σε σχολεία της Κω αλλά και της Νισύρου, γιατί στη Νίσυρο έχουμε και το γεωπάρκο. Βέβαια, το καλύτερο θα ήταν όλα τα δημοτικά σχολεία της Κω να μπορούν να επισκεφθούν το γεωπάρκο της Νισύρου και να γνωρίσουν από κοντά ένα ενεργό ηφαίστειο και να επισκεφτούν τους κρατήρες. Γίνεται μια πολύ μεγάλη επικοινωνία και με το δήμο και να σας πω ότι, σε όλες αυτές τις εκπαιδευτικές δράσεις θα συμμετέχει το ΕΚΠΑ σε μια προσπάθεια να μεταφέρουμε τις γνώσεις μας στα παιδιά.
Ερ: Στην έρευνα του ωκεανογραφικού Maria Merian θα συμβάλουν και τα αποτελέσματα της έρευνας που κάνατε για το γεωθερμικό -δυναμικό της νοτιοανατολικής Κω;
Ε.Ν.: Είναι σημαντικό, γιατί θα γίνει ξανά χαρτογράφηση των τεκτονικών ρηγμάτων νότια της Κω. Άρα, θα δούμε τις αλλαγές από το 2006, 2007 και 2010 που είχαμε δει με το βαθυσκάφος και με τα ρομπότ το τι γίνεται στον υποθαλάσσιο χώρο. Μην ξεχνάμε και τους σεισμούς του 2017. Θα δούμε, λοιπόν, το πόσο έχουν επηρεάσει αυτοί οι σεισμοί την υποθαλάσσια μορφολογία και τα μηχανήματα τα οποία διαθέτει αυτό το γερμανικό σκάφος, θα χαρτογραφήσουν με μεγαλύτερη ευκρίνεια τις ενεργές δομές, το μεγάλο ρήγμα που βρίσκεται νότια του Αγίου Φωκά, το οποίο ελέγχει τις θερμές πηγές στα «θερμά».
Ερ: Πότε να περιμένουμε τα αποτελέσματα της έρευνας του ωκεανογραφικού πλοίου;
Ε.Ν.: Μέσα στο επόμενο 6μηνο θα γνωρίζουμε τα αποτελέσματα των ερευνών και τι από αυτά θα επεξεργαστούν στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και αντίστοιχα στα πανεπιστήμια του Αμβούργου και Κίελου. Μη ξεχνάμε ότι είναι στα πλαίσια και κάποιων εργασιών από μεταπτυχιακούς φοιτητές, άρα, σεβόμενοι την επεξεργασία των δεδομένων από τα παιδιά, εμείς οι καθηγητές θα ανακοινώνουμε κάποια πρωταρχικά αποτελέσματα και το τι βρήκαμε στον υποθαλάσσιο χώρο μεταξύ Κω και Νισύρου.
πηγη: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
