«Ήταν η δυσκολότερη χρονιά της μεταπολεμικής περιόδου για όλη τη χώρα -όπως και για όλους τους τουριστικούς προορισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο» σημειώνει μιλώντας στον «Σ» η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, Ντίνα Σβύνου, λίγες ημέρες πριν και το τυπικό «κλείσιμο» της φετινής ιδιαίτερης τουριστικής περιόδου.
Η κα Σβύνου υπογραμμίζει ότι «έγινε μια ηρωική προσπάθεια από τους επιχειρηματίες του τουρισμού να λειτουργήσουν με μεγάλο ρίσκο, με μεγάλη αβεβαιότητα και με μοναδικό στόχο τη στήριξη της οικονομίας και της εργασίας» συμπληρώνοντας ότι οι επιχειρήσεις βγαίνουν πληγωμένες οικονομικά, ενώ τονίζει το ότι «οι επιχειρήσεις ΔΑΝΕΙΣΤΗΚΑΝ για να λειτουργήσουν, γεγονός που αυξάνει τις οικονομικές τους υποχρεώσεις για τα επόμενα χρόνια».
Το 60% των ξενοδοχείων σε πανελλαδικό επίπεδο κατάφερε τελικά να ανοίξει και η πληρότητα των ξενοδοχείων κυμάνθηκε στο 23,1% με την Κω και την Ρόδο να κινούνται σε λίγο καλύτερα ποσοστά, μας είπε η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, που δεν παρέλειψε να δώσει τα εύσημα σε όλους τους επιχειρηματίες του νησιού «γιατί καταφέραμε να κρατήσουμε το επιδημιολογικό φορτίο του νησιού μας σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να λειτουργούμε ακόμα. Και αυτό είναι κάτι που θα κεφαλαιοποιήσουμε στο μέλλον». Παράλληλα απηύθυνε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Κώστα Κυπριώτη που έβαλε πλάτη για όλες τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Κω, διαθέτοντας το δικό του ξενοδοχείο ως ξενοδοχείο αναφοράς,
Χαρακτήρισε σωστή σε γενικές γραμμές τη λειτουργία της κυβέρνησης στον τομέα της προστασίας των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, σημειώνοντας όμως παράλληλα ότι «δεν υπήρξε από την αρχή μια συγκεκριμένη στρατηγική τόσο ως προς τη λειτουργία της τουριστικής περιόδου όσο και ως προς τα μέτρα με αποτέλεσμα να καθίσταται επισφαλές το δικό μας εγχείρημα του να λειτουργήσουμε εν μέσω πανδημίας».
Μιλώντας για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν, κυβέρνηση, περιφέρεια και δήμος Κω για τους επόμενους μήνες, τονίζει ότι η κυβέρνηση πρέπει να πάρει γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων με ένα σταθερό πρόγραμμα όχι πια μήνα με μήνα, ενώ προτείνει στο Δήμο της Κω 5 τομείς που θα πρέπει να κινηθεί για τη στήριξη των επιχειρήσεων και τη βελτίωση των βασικών υποδομών του νησιού.
Κλείνοντας η κα Σβύνου σημειώνει για ακόμα μία φορά ότι δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις για το πώς θα κινηθεί η επόμενη τουριστική περίοδος, αφού όλα εξαρτώνται από την πορεία της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο. «Ανάκαμψη δεν μπορούμε να έχουμε στο 2021, μπορούμε όμως να έχουμε την έναρξη της ανάκαμψης, αν υποθέσουμε πως το εμβόλιο θα βρεθεί στο επόμενο τετράμηνο. Στο καλό σενάριο περιμένουμε ένα 70% του 2019 στο 2021 σε επίπεδο αφίξεων» καταλήγει.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ.: Κυρία Σβύνου σε λίγες ημέρες ολοκληρώνεται, αν και για αρκετές ξενοδοχειακές μονάδες έχει ήδη ολοκληρωθεί, η πιο περίεργη και δύσκολη τουριστική περίοδος για το νησί μας. Θα θέλαμε να μας κάνετε έναν απολογισμό αυτής της χρονιάς.
Σ.Ν.: Ήταν η δυσκολότερη χρονιά της μεταπολεμικής περιόδου για όλη τη χώρα -όπως και για όλους τους τουριστικούς προορισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια χρονιά χωρίς προηγούμενο, που όπως είχαμε προβλέψει από τον Μάρτιο του 2020, στο καλό σενάριο θα έφτανε το 30% της προηγούμενης τουριστικής περιόδου. Βέβαια το νούμερο αυτό δεν το πετύχαμε, σαν προορισμός είμαστε λίγο πιο κάτω, μπορούμε να πούμε όμως με βεβαιότητα πως έγινε μια ηρωική προσπάθεια από τους επιχειρηματίες του τουρισμού να λειτουργήσουν με μεγάλο ρίσκο, με μεγάλη αβεβαιότητα και με μοναδικό στόχο τη στήριξη της οικονομίας και της εργασίας. Οι επιχειρήσεις βγαίνουν πληγωμένες οικονομικά, στην καλύτερη των περιπτώσεων ανήκουν αυτές που κατάφεραν να καλύψουν τα έξοδά τους. Θέλω να το τονίσω: Οι επιχειρήσεις ΔΑΝΕΙΣΤΗΚΑΝ για να λειτουργήσουν, γεγονός που αυξάνει τις οικονομικές τους υποχρεώσεις για τα επόμενα χρόνια -για όσους τουλάχιστον καταφέρουν να παραμείνουν στον χάρτη του επιχειρείν.
Ερ.: Τελικά πόσα ξενοδοχεία άνοιξαν τη φετινή σεζόν και αν γνωρίζετε για πόσο χρονικό διάστημα; Γιατί υπήρχαν ξενοδοχεία που δεν άνοιξαν από την 1η Ιουλίου και άλλα που άνοιξαν αλλά μετά από λίγες ημέρες έκλεισαν λόγω χαμηλής πληρότητας.
Σ.Ν.: Βάσει και της έρευνας που ολοκληρώσαμε ως ΙΤΕΠ, η αρχική πρόθεση ήταν να ανοίξει το 86% των ξενοδοχείων. Από αυτά το 67% δημιούργησε υγειονομικό πρωτόκολλο και τελικά το 60% κατάφερε να ανοίξει. Το άνοιγμα ήταν με επισφαλής κρατήσεις, καθώς σε καθημερινή βάση δεχόμασταν πολλές ακυρώσεις και ουσιαστικά δουλέψαμε με κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Στα πλαίσια αυτά κάποια ξενοδοχεία δεν μπόρεσαν να στηρίξουν τη λειτουργία τους και έκλεισαν πρόωρα. Η πληρότητα των ξενοδοχείων εκτιμάται στο 23,1% για το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου με αναγωγή στο σύνολο του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας ενώ αν περιοριστούμε στα ξενοδοχεία που άνοιξαν, τότε η πληρότητα φτάνει κοντά στο 38%. Στο Νότιο Αιγαίο και ειδικά σε Κω και Ρόδο τα νούμερα ήταν κάπως καλύτερα σε σχέση με άλλες περιοχές αλλά εξακολουθούν να αποδεικνύουν το γεγονός της μη βιώσιμης λειτουργίας. Αυτή τη στιγμή στο νησί μας συνεχίζονται οι πτήσεις charter και προβλέπεται να σταματήσουν κοντά στις 20 Νοέμβρη. Τίποτα όμως δεν είναι βέβαιο καθώς είμαστε αντιμέτωποι με το νέο κύμα εξάπλωσης της πανδημίας και με καθημερινές νέες αποφάσεις για lockdown που καθιστά το εγχείρημα επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου επισφαλές.
Ερ.:. Υπήρξαν προβλήματα με την εφαρμογή των μέτρων υγειονομικής προστασίας στα ξενοδοχεία; Και αν γνωρίζετε πόσα κρούσματα κορονοϊού εμφανίστηκαν σε ξενοδοχεία της Κω και πως αντιμετωπίστηκαν.
Σ.Ν.: Η τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων δεν ήταν εύκολη, αύξησε το κόστος λειτουργίας, ανέτρεψε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαμε και επέφερε μεγάλη δυσχέρεια ειδικά στα επισιτιστικά τμήματα. Παράλληλα κάποια τμήματα απαγορεύτηκε να λειτουργήσουν (πχ κλειστές κολυμβητικές δεξαμενές).
Ωστόσο, ο κλάδος των ξενοδοχείων έβγαλε ασπροπρόσωπη τη χώρα μας, καθώς τήρησε με μεγάλη ευλάβεια τα πρωτόκολλα. Ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων παρέμενε πολύ χαμηλός σε όλη τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου και οι επιχειρηματίες που ενημερώνονταν για πελάτες με κρούσμα λειτουργούσαν αυστηρά βάσει των οδηγιών του ΕΟΔΥ.
Οφείλουμε να επαινέσουμε τον τρόπο που λειτούργησαν στο νησί της Κω όλοι οι επιχειρηματίες του τουρισμού, καθώς ενώ σε άλλους προορισμούς υπήρξαν φαινόμενα παραβίασης των πρωτοκόλλων από έξω ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα το πρόωρο κλείσιμο ή και περιορισμό τους λόγω της αύξησης των κρουσμάτων, στο δικό μας νησί, λειτουργήσαμε με υψηλό το αίσθημα της ευθύνης ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ των επιχειρήσεων. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους γιατί καταφέραμε να κρατήσουμε το επιδημιολογικό φορτίο του νησιού μας σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να λειτουργούμε ακόμα. Και αυτό είναι κάτι που θα κεφαλαιοποιήσουμε στο μέλλον.
Επίσης, στο σημείο αυτό θέλω να απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον άνθρωπο που έβαλε πλάτη για όλες τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Κω, διαθέτοντας το δικό του ξενοδοχείο ως ξενοδοχείο αναφοράς, τον Κώστα Κυπριώτη. Ήταν η δική του προσφορά που επέτρεψε στα ξενοδοχεία να λειτουργήσουν απαλλαγμένα από την υποχρέωση να δημιουργήσουν ειδικές συνθήκες για την παραμονή νοσούντων ατόμων εντός των επιχειρήσεών τους.
Ερ.: Ως ΠΟΞ και Ένωση Ξενοδόχων Κω είχατε υποβάλει κάποια αιτήματα στην Κυβέρνηση. Είστε ικανοποιημένη από τα μέτρα που έχουν ληφθεί;
Σ.Ν.: Από τέλη Φεβρουαρίου βλέπαμε αυτό που ερχόταν μέσα από τα συλλογικά μας όργανα. Από τότε δίνουμε καθημερινά μάχες προκειμένου να προλάβουμε καταστάσεις, να συνδιαμορφώσουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον στις πρωτόγνωρες αυτές καταστάσεις, να προασπίσουμε τη βιωσιμότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Σε γενικές γραμμές η κυβέρνηση λειτούργησε στην κατεύθυνση να προστατεύσει τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους σε αυτές. Κέρδισε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη σε Πανευρωπαϊκό επίπεδο, με τον τρόπο που διαχειρίστηκε την κατάσταση στις αρχές και αυτό είναι κάτι που κεφαλαιοποιήσαμε στο “λίγο” που μπορέσαμε να λειτουργήσουμε τουριστικά.
Όμως, όσο καλές προθέσεις και αν επέδειξε η κυβέρνηση, δεν υπήρξε από την αρχή μια συγκεκριμένη στρατηγική τόσο ως προς τη λειτουργία της τουριστικής περιόδου όσο και ως προς τα μέτρα με αποτέλεσμα να καθίσταται επισφαλές το δικό μας εγχείρημα του να λειτουργήσουμε εν μέσω πανδημίας. Όπως και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, έπρεπε από την αρχή να οριστούν οι νόρμες της τουριστικής λειτουργίας, γεγονός που έχει καταστεί πλέον σαφές πως είναι απαραίτητο να γίνειπροκειμένου να προστατευτεί η ταξιδιωτική λειτουργία.
Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας. Σε άλλα εισακουγόμαστε, σε άλλα όχι, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι μόνο όταν διαβουλεύεσαι με τους φορείς λαμβάνεις ορθές αποφάσεις που δε θα χρειαστούν στην πορεία αλλαγές επί αλλαγών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι παρεμβάσεις μας ως ΠΟΞ στην 3η επιστρεπτέα προκαταβολή, που όπως ήταν διαμορφωμένη αρχικά απέκλειε τις εποχιακές επιχειρήσεις.
Ερ.: Τι ζητάτε από Κυβέρνηση, Περιφέρεια και Δήμο για την επόμενη τουριστική περίοδο;
Σ.Ν.: Τα δύσκολα δεν τα είδαμε ακόμα, είναι μπροστά μας στους επόμενους μήνες... Μπορεί και να δούμε μια ανακατάταξη των δεδομένων στον τουριστικό επιχειρηματικό χάρτη. Στα πλαίσια αυτά, η κυβέρνηση καλείται να πάρει γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων με ένα σταθερό πρόγραμμα όχι πια μήνα με μήνα αλλά τουλάχιστον μέχρι και τον Μάιο του 2021. Άλλωστε δεν πρόκειται να βελτιωθεί το επιχειρείν μέχρι τότε λόγω πανδημίας και αυτό πλέον το γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά.
Επιγραμματικά λοιπόν, θα χρειαστούν επιπλέον ενέσεις ρευστότητας (βλέπουμε ότι αυτό έχει ήδη αποφασιστεί), πάγωμα των φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, πάγωμα των δανειακών υποχρεώσεων, παρατάσεις ρυθμίσεων, ευελιξία εργασιακών σχέσεων. Βασικό και πολύ ουσιαστικό η απόφαση σε μέτρα εμπροσθοβαρή, όπως πχ η μείωση του ΦΠΑ διαμονής-εστίασης σε 6% και 13% αντίστοιχα, που αφενός θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να ανταπεξέλθουν, αφετέρου θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προϊόντος.
Ιδιαίτερη στήριξη σε εργαζόμενους προς τη διασφάλιση της αξιοπρεπούς τους διαβίωσης έως τον Απρίλιο του 2021 που θα ξαναλειτουργήσει ο τουρισμός (στο καλό σενάριο).
Επίσης, έμφαση πρέπει να δοθεί στα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, τα οποία είναι “καταδικασμένα” να λειτουργούν χωρίς πελατεία λόγω των περιοριστικών μέτρων. Το δικαίωμα της αναστολής εργαζομένων, του ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και της επιδότησης εργοδοτικών εισφορών πρέπει οπωσδήποτε να παραταθούν έως και Απρίλιο του 2021.
Η περιφέρεια στέκεται δίπλα στις επιχειρήσεις με τα μέσα που διαθέτει (πρόγραμμα Νησίδα), ζητούμενο αποτελεί να ξεμπλοκάρουν οι διαδικασίες κάποιων ειλημμένων επενδύσεων από το γραφείο Περιφερειακής Ανάπτυξης που οφείλεται σε υποστελέχωση. Γνωρίζουμε πως ο περιφερειάρχης κινείται με γνώμονα τον τουρισμό και τις επενδύσεις, απαιτείται συγκροτημένο σχέδιο για την προβολή των νησιών.
Ο Δήμος οφείλει να κινηθεί προς τις παρακάτω κατευθύνσεις:
1) απαλλαγή της καταβολής τελών φωτισμού και καθαριότητας από τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν
2) Ολοκλήρωση της επαναφοράς του Ενιαίου Φορέα Τουρισμού
3) Δημιουργία στρατηγικού σχεδίου για το νησί μας ως προορισμός και την ταυτότητά του
4) Σχέδιο επενδύσεων σε υποδομές (βιολογικός, οδικό δίκτυο, μόλος κλπ)
5) Διατήρηση αθλητικών διοργανώσεων (πχ ποδηλατικοί αγώνες με πιστοποίηση UCI) για τα επόμενα χρόνια
Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή θα πρέπει να κινηθούμε όλοι με ένα στόχο, με συγκέντρωση των πόρων και όχι με αποσπασματικές κινήσεις προς την τουριστική προβολή του νησιού μας
Ερ.: Και ένα τελευταίο ερώτημα. Πως πάνε οι κρατήσεις για το 2021; Είστε αισιόδοξη για το ότι θα είναι μια χρονιά ανάκαμψης;
Σ.Ν.: Το σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στους Ευρωπαϊκούς προορισμούς με μεγάλη ζήτηση και η Κως, ανήκει στις δημοφιλέστερες επιλογές. Ανάκαμψη δεν μπορούμε να έχουμε στο 2021, μπορούμε όμως να έχουμε την έναρξη της ανάκαμψης, αν υποθέσουμε πως το εμβόλιο θα βρεθεί στο επόμενο τετράμηνο. Στο καλό σενάριο περιμένουμε ένα 70% του 2019 στο 2021 σε επίπεδο αφίξεων. Οι εισπράξεις θα κινηθούν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Για πλήρη ανάκαμψη θα μπορούμε να μιλήσουμε από το 2023 και έπειτα. Είναι τόσο έντονοι οι οικονομικοί κλυδωνισμοί του 2020 που θα χρειαστεί μια σειρά ετών ώστε να επανέρθουμε στα επίπεδα του 2019. Ας μην ξεχνάμε ότι οι ενισχύσεις που δόθηκαν και θα δοθούν είναι ΔΑΝΕΙΚΑ, που θα κληθούν οι επιχειρήσεις να επιστρέψουν. Ελπίζουμε να μην δημιουργήσουμε ένα νέο κύμα υπερχρεωμένων επιχειρήσεων που δεν θα μπορούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους.
