Ας δούμε τι θέση έχει στη μυθολογία και στην παράδοσή μας.
Σας παραθέτω και μία στροφή του τραγουδιού «Ροδιά τετράκλωνη» σε στίχους του Πάνου Κοκκινόπουλου και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη
Ροδιά μου εσύ τετράκλωνη
στολίδι της αυλής μου
ανάπαυση της προσμονής
νεράκι της πληγής μου.
Ο Άδης η Περσεφόνη και το ρόδι
Ένας φημισμένος μύθος που σχετίζεται με το ρόδι, είναι αυτός της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Άδη.
Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ο Άδης, αφού άρπαξε την όμορφη Περσεφόνη σε μία στιγμή που μάζευε άνθη, την πήρε μαζί του στον κάτω κόσμο. Η Δήμητρα, ως μητέρα της, στεναχωρήθηκε πολύ από τον χαμό της και την έψαξε παντού χωρίς αποτέλεσμα. Όταν έμαθε την αλήθεια, απαίτησε με πυγμή από τους θεούς να επέμβουν και να μεσολαβήσουν για να επιστρέψει η κόρη της στον επάνω κόσμο, μαζί της. Οι θεοί κατέληξαν πως το αίτημα της Δήμητρας ήταν δίκαιο και έστειλαν με εντολή του Δία, τον Ερμή για να την επιστρέψει από τον Άδη. Ο Άδης όμως μαθαίνοντας τις αποφάσεις των θεών, προσέφερε στην Περσεφόνη να φάει επτά σπόρους ροδιού, ώστε να την «δέσει» κοντά του, αφού ήταν και σύμβολο γάμου. Μετά την επιλογή της Περσεφόνης να φάει τους σπόρους τoυ ροδιού, οι θεοί επέβαλλαν να ανεβαίνει κάποιους μήνες στον επάνω κόσμο και να κατεβαίνει κάποιους μήνες στον κάτω κόσμο.
Έτσι, όταν ζούσε στον πάνω κόσμο με την μητέρα της, αναγεννιόταν η φύση, συμβολίζοντας τηνΆνοιξη, ενώ όταν απομακρυνόταν στον κάτω κόσμο, ερχόταν ο θάνατος της φύσης, κοινώς η εποχή του Χειμώνα.
Η ροδιά-Χαλίλ Γκιμπράν
Κάποτε όταν ζούσα στην καρδιά μιας ροδιάς άκουσα έναν σπόρο να λέει: “κάποια μέρα θα γίνω δέντρο, κι ο αγέρας θα τραγουδάει ανάμεσα στα κλώνια μου. Ο ήλιος θα χορεύει πάνω στα φύλλα μου και θα δυνατό δέντρο κι όμορφο στις εποχές όλες μέσα”. Ύστερα μίλησε ένας άλλος σπόρος κι είπε: “Όταν ήμουν κι εγώ νιος σαν κι εσένα, είχα, κι εγώ τέτοιες απόψεις μα τώρα που μπορώ και να ζυγίζω τα πράγματα, βλέπω ότι οι ελπίδες μου τρέφονταν του κάκου”. Κι ένας τρίτος σπόρος μίλησε κι αυτός: “Δε βλέπω τίποτα που να προμαντεύει για εμάς ένα τόσο μεγαλειώδες μέλλον”. Κι ένας τέταρτος είπε: “Όμως τι φενάκη θα ήταν η ζωή μας χωρίς προοπτικές μεγαλοσύνης”. Είπ’ ένας πέμπτος: “Γιατί να διαφωνήσουμε για το τι θα γίνουμε αφού το τι είμαστε δε γρικάμε καν.” Μα ένας έκτος απάντησε: “Εκείνο που είμαστε, αυτό θα εξακολουθήσουμε να είμαστε”. Κι ένας έβδομος: “Έχω τόσο ξεκάθαρη ιδέα για το καθετί πως θα γίνει μα και να μη μπορώ να τη ντύσω με λέξεις”. Κι απέ: ένας όγδοος μίλησε – κι ένατος και δέκατος και σειρά από άλλους και δε μπορούσα να βγάνω άκρη πια από τις φωνές τους. Κι έτσι, την ίδια εκείνη μέρα, μετακόμισα στην καρδιά μιας κυδωνιάς εκεί που οι σπόροι είναι λιγοστοί και δε μιλάνε σχεδόν καθόλου.
Το ρόδι στην παράδοση
Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, σ’ όλα τα ελληνικά σπίτια εδώ και πολλούς αιώνες, υποδεχόμαστε τον νέο χρόνο σπάζοντας ένα ρόδι στο κατώφλι της πόρτας μας για καλή τύχη. Είναι επίσης συνηθισμένο δωράκι ένα μεταλλικό ρόδι με κόκκινη κορδελίτσα, για να φέρει ‘γούρι’ για τον νέο χρόνο.
Οι παραδόσεις μας περιλαμβάνουν το σπάσιμο του ροδιού και στους γάμους, για καλή τύχη, γονιμότητα και ευημερία. Πρόκειται για παράδοση που χάνεται στα βάθη της ιστορίας των Ελλήνων, αλλά και άλλων αρχαίων λαών.
Κατασκευή: Στεφανάκι με ρόδι
Υλικά: Πηλός τερακότα, κόλλα, κορδέλες, οδοντογλυφίδα, χρυσοκλωστή
Φτιάχνουμε ένα μεγάλο μακαρόνι με τον πηλό. Το διπλώνουμε και φτιάχνουμε ένα κουλουράκι όπως στη φωτογραφία. Παίρνουμε ένα κομμάτι πηλού ακόμα σε μέγεθος μεγάλου καρυδιού. Πλάθουμε με τα χέρια μας ένα μπαλάκι και πιέζουμε προς τη μία πλευρά με τα δάχτυλά μας για σχηματιστεί η κορωνίτσα η ροδιού. Κολλάμε στο κέντρο του στεφανιού με κόλλα. Τρυπάμε με την οδοντογλυφίδα στο πάνω μέρος για να μπορέσει να περάσει η κλωστή. Αφήνουμε να στεγνώσει καλά. Αφού στεγνώσει βάφουμε το ρόδι κόκκινο και κολλάμε ένα ωραίο φιογκάκι κάτω από το ρόδι. Περνάμε τη χρυσοκλωστή και το κρεμάμε.
Συνταγή: Σαλάτα με ρόδια
Υλικά
1 ρόδι κόκκινο
1 δέσμη ρόκα
150 γρ. παρμεζάνα
ξύδι βαλσάμικο
ελαιόλαδο
αλάτι
Πλένουμε πολύ καλά την ρόκα, την κόβουμε σε μεγάλα κομμάτια και την τοποθετούμε σε μια πιατέλα. Τρίβουμε την παρμεζάνα.
Καθαρίζουμε το ρόδι και το βάζουμε πάνω από την παρμεζάνα.
Ρίχνουμε λίγο ξύδι βαλσάμικο αλάτι και ελαιόλαδο.
