Το αίνιγμα της σεξουαλικότητας κυριαρχεί στην εφηβεία καθώς το σώμα μεταμορφώνεται και αποκτά χαρακτηριστικά του φύλου. Στον έφηβο ξυπνούν πρωτόγνωρες ορμές, αισθήσεις και επιθυμίες που δεν μπορεί πάντα να ελέγξει, εμπειρίες για τις οποίες κάποιες φορές νιώθει ανέτοιμος, ανώριμος. Σημαντική νέα δυνατότητα είναι η ολοκλήρωση της ερωτικής επαφής, που προκαλεί έξαψη μα και άγχος, αγωνία.

Η σεξουαλικότητα έτσι κι αλλιώς δεν είναι απλή, δεν αφορά ένστικτα όπως στα ζώα. Συνδέεται με την απόλαυση του σώματος και φαντασιώσεις, σημασίες, την ιστορία των σχέσεων του κάθε ατόμου. Οι άνθρωποι ζούμε μέσα στην ομιλία, οργανώνουμε εαυτό και σχέσεις μέσα στο λόγο. Στη σεξουαλική συνάντηση υπάρχει και μια άλλη διάσταση, κάτι από το πραγματικό, που δεν μπαίνει σε λόγια. Ο ερωτικός άλλος είναι ριζικά διαφορετικός και με αυτή τη λογική η σεξουαλικότητα θεωρείται τραυματική, περιέχει απώλεια, απογοήτευση.

Ψυχικά ο έφηβος συχνά νιώθει μπερδεμένος, καλείται να δημιουργήσει και ταυτόχρονα να αναλάβει τη σεξουαλική του ταυτότητα, να απαντήσει υποκειμενικά στο ερώτημα: τι σημαίνει γίνομαι άντρας, γίνομαι γυναίκα. Είναι θεμελιώδεις απαντήσεις που κάθε άνθρωπος δίνει αυτή την εποχή (ακόμα κι αν δεν το συνειδητοποιεί) μα δεν είναι απόλυτες, οριστικές. Έτσι, δεν υπάρχει γυναίκα που να μην έχει αναρωτηθεί για τη θηλυκότητά της και άντρας που να μην έχει ανησυχήσει για τον ανδρισμό του.

Τα πολιτισμικά πρότυπα (που αλλάζουν) επιδρούν στη διαδικασία, προσανατολίζοντας αγόρια και κορίτσια σε ορισμένους ρόλους. Θεωρούσαμε λ.χ. παραδοσιακά ότι η θηλυκότητα περνούσε κυρίως μέσα από τη μητρότητα, την οικογένεια. Σήμερα προβάλλεται επίσης η ιδανική φιγούρα της ανεξάρτητης, εργαζόμενης γυναίκας. Αντίστοιχα ο άντρας εμφανιζόταν παλιότερα σαν ακαταμάχητος κυνηγός στον έρωτα, που παράλληλα επιδίωκε το κοινωνικό κύρος μέσα από τη δουλειά. Σήμερα ο ιδανικός άντρας φαίνεται πιο συναισθηματικός, σαν να υπάρχει ρευστότητα στους ρόλους.

Οι αρχικές, παιδικές ταυτίσεις με το γονιό του ίδιου φύλου είναι καθοριστικές για τον έφηβο - είναι επίσης ένα πρότυπο για το οποίο τώρα αμφιβάλλει. Αυτή η εσωτερική αναστάτωση διαπερνά τις σχέσεις και οι οικογενειακές ισορροπίες ταράζονται. Ο έφηβος μπορεί να φέρεται ακραία χωρίς φανερό λόγο, π.χ. αποσύρεται στον εαυτό του ή γίνεται εριστικός, επιθετικός. Οι γονείς δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν, αγωνιούν. Προσπαθούν να καταλάβουν το παιδί τους και να δεχτούν ότι μεγαλώνει, συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι  μεγαλώνουν κι οι ίδιοι. Αν αυτό τους φοβίζει υπερβολικά μπορεί να φερθούν καταπιεστικά, υπερπροστατευτικά, ανταγωνιστικά.

Στη σχέση με το παιδί κάθε γονιός διαπραγματεύεται, έμμεσα, και τη δική του ιστορία, υπάρχουν θέματα, ιστορίες, πληγές που κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά. Ο τρόπος που βιώνει τη σεξουαλικότητα, η σχέση με το σώμα, με το σύντροφο, επηρεάζει τη θέση που θα πάρει ως προς το παιδί. Παρά τις δυσκολίες είναι χρήσιμο οι γονείς να προσπαθούν να συζητούν με τα παιδιά τους για το σεξ, απλά και ψύχραιμα. Σοβαροί λόγοι είναι η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, για την οποία ενημερώνουμε αγόρια και κορίτσια, και οι ασθένειες που μεταδίδονται με το σεξ, ενίοτε σοβαρές όπως το Aids. Σοβαρό είναι επίσης ότι οι διαθέσιμες πηγές στους εφήβους, όπως το διαδίκτυο, δεν είναι πάντα αξιόπιστες. Τέλος πρόκειται για γνώσεις της ζωής που θα τους βοηθήσουν να γίνουν ευτυχισμένοι ενήλικες.

Zogas_dimitris