Γεωργία Γκιόκα

         Η ειδική μαθησιακή διαταραχή (δυσλεξία) χαρακτηρίζεται από μια ποικιλία συμπτωμάτων στον τομέα της ανάγνωσης και της γραφής, τα οποία διαφοροποιούνται σημαντικά σε ποιότητα και σε ποσότητα σε κάθε μαθητή. Αναλυτικότερα οι δυσκολίες στην μαθησιακή πορεία των μαθητών με δυσλεξία, εντοπίζεται σε δυο κύριους τομείς:

         Τομέας ανάγνωσης: Η ανάγνωση των παιδιών με δυσλεξία χαρακτηρίζεται από πολύ αργό ρυθμό, με σχεδόν συλλαβιστό διάβασμα που γίνεται με μονότονη φωνή, παραλείποντας τα σημεία στίξης. Συχνά παραλείπουν, προσθέτουν, αντικαθιστούν ή αντιμεταθέτουν συλλαβές και λέξεις ενώ μπορεί να χάνουν αρκετές φορές την σειρά της ανάγνωσής τους στο βιβλίο.  Η ανάγνωση γίνεται με τρόπο κοπιώδες και υπάρχει ελλιπής κατανόηση όσων διαβάζουν.

         Τομέας γραφής: Η γραφή των παιδιών με δυσλεξία χαρακτηρίζεται από παραλείψεις, προσθέσεις, αντιμεταθέσεις και αντικαταστάσεις συλλαβών, λέξεων αλλά ιδιαίτερα φωνημάτων που μοιάζουν μεταξύ τους (π.χ. (δ)-(θ), (φ)-(β) ) και γραφημάτων που μοιάζουν μεταξύ τους (π.χ. 3- ε). Τα ορθογραφικά λάθη είναι αρκετά και συνεχόμενα ακόμα και σε λέξεις που το παιδί έχει συστηματικά διδαχθεί. Η γραφή γίνεται με πολύ αργό ρυθμό, με απουσία σημείων στίξης, απουσία κεφαλαίων ή παρεμβολή τους ανάμεσα στα μικρά, αδικαιολόγητα κενά ανάμεσα στις λέξεις ή κατάργηση των κενών ανάμεσα στις λέξεις. Υπάρχει έντονη δυσκολία στην οργάνωση του γραπτού λόγου σε μια λογική σειρά κατά την γραπτή περίληψη κειμένων ή κατά την γραπτή έκθεση ιδεών.

         Για την διάγνωση της δυσλεξίας είναι απαραίτητη η ανεύρεση όλων των τυπικών χαρακτηριστικών που καθορίζουν τις δυσκολίες στους τομείς της ανάγνωσης και της γραφής. Ωστόσο η δυσλεξία είναι μια ‘ειδική’ μαθησιακή διαταραχή που σημαίνει ότι μια σειρά από κριτήρια πρέπει παράλληλα να εξασφαλίζονται προκειμένου να γίνει η διάγνωσή της. Αυτά τα κριτήρια είναι τα εξής:

• Δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία νευρολογική ή αισθητηριακή διαταραχή (π.χ. επιληψία, διαταραχές την όραση ή την ακοή) η οποία να επηρεάζει την διαδικασία της μάθησης
• Το νοητικό πηλίκο πρέπει να είναι στα φυσιολογικά όρια σύμφωνα με τα τεστ νοημοσύνης
• Η σχολική εκπαίδευση να είναι επαρκής και να μην υπάρχουν συνεχόμενες απουσίες κατά την διάρκεια του σχολικού έτους
• Να υπάρχει ευνοϊκό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον που να βοηθά στην απόκτηση νέων γνώσεων
• Να μην υπάρχει καμία διαταραχή του λόγου και της ομιλίας. Βασικό κριτήριο για την διάγνωση της δυσλεξίας είναι η άρτια και σωστή άρθρωση του προφορικού λόγου. Ωστόσο, τα παιδιά με δυσλεξία συναντούν σημαντική δυσκολία κατά τον αφηγηματικό λόγο. Όταν περιγράφουν τις εμπειρίες τους δεν εκφράζονται με πολλές και σύνθετες προτάσεις, ούτε χρησιμοποιούν πλούσιο και κατάλληλο λεξιλόγιο ενώ παραλείπουν σημαντικές πληροφορίες που τις αφορούν.