«Θα έρθω στην Κω, για να δούμε από κοινού με τον κ. δήμαρχο και με άλλες Αρχές, όπως επίσης και με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, πώς θα μπορέσουμε να συμβάλουμε όλοι ώστε να βρεθεί λύση βιώσιμη και επωφελής για όλους και μάλιστα στο άμεσο μέλλον», δήλωσε στον «Σ» ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής Παναγιώτης Νίκας, ενημερώνοντας μας πως «ακόμη δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο. Οι ενέργειές μας κατευθύνονται, όπως σας είχαμε πει, στο να βρεθεί ένας κατάλληλος χώρος. Εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα και τις εναλλακτικές και ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε κάτι συγκεκριμένο».
Εκτιμά πως, η άρνηση της δημοτικής αρχής στη δημιουργία Κέντρου Πρώτης Υποδοχής (ΚΕ.Π.Υ.) στην Κω, «οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων με κεντρικό παρανομαστή την έλλειψη πληροφόρησης και το ότι έχουν εξαχθεί βιαστικά συμπεράσματα βασισμένα σε λάθος στοιχεία». Παράλληλα, «χαιρετίζει» το γεγονός ότι και στο νησί μας υπάρχει ένα ενεργό κομμάτι πολιτών που δείχνουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους προς τους υπηκόους Τρίτων Χωρών, ενώ απαντώντας σε ερώτημα σχετικά με την επιφυλακτικότητα απέναντι στους πρόσφυγες – μετανάστες, σημειώνει: «Η υποτιθέμενη παραβατικότα «των ξένων» είναι μάλλον ένας μύθος, ένα κατασκεύασμα που οφείλεται εν μέρει και στην αναπαραγωγή στερεοτύπων. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι οι άνθρωποι που φτάνουν ταλαιπωρημένοι στην χώρα μας είναι εν δυνάμει παραβατικοί. Η μόνη σχέση τους με εγκληματικές πρακτικές είναι ως θύματα και όχι θύτες. Το μήνυμά μου, επομένως, προς τους πολίτες της Κω θα ήταν ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν συνιστούν απειλή κατά της ζωής ή της περιουσίας κανενός».
Ο κ. Νίκας μας δίνει την «εικόνα» ενός ΚΕ.Π.Υ. (εγκαταστάσεις, προσφερόμενες υπηρεσίες κ.α.), τονίζοντας πως, «σε καμία περίπτωση δεν είναι Κέντρα Κράτησης, ούτε μακροχρόνιας παραμονής των Υπηκόων Τρίτων Χωρών. Η παραμονή σε αυτά, διαρκεί μόλις λίγες ημέρες, όσες δηλαδή είναι αναγκαίες για την καταγραφή και ταυτοποίηση των ανθρώπων αυτών και στην συνέχεια η παραπομπή τους».
Τέλος, με ιδιαίτερα ευγενικό τρόπο, εξηγεί ότι, η συνάντησή του με τον έπαρχο Γ. Χαλκιδιό, δεν έγινε σε καφετέρια όπως δήλωσε στον «Σ» ο έπαρχος: «Με τον κ. Έπαρχο επικοινώνησα τηλεφωνικά και του ζήτησα να συναντηθούμε στο γραφείο του, όταν ήρθα στην Κω. Μου απάντησε ότι είχε επικοινωνήσει ήδη με τον Αστυνομικό Διευθυντή κ. Γεωργακάκο και είχε ενημερωθεί ότι θα πραγματοποιούσαμε συνάντηση στην Αστυνομική Διεύθυνση. Μου πρότεινε ο ίδιος, λοιπόν, να βρεθούμε όλοι μαζί στο γραφείο του κ. Αστυνομικού Διευθυντή, κάτι το οποίο και έγινε τελικά. Για καφέ πήγαμε όλοι μαζί μετά την συνάντηση η οποία και κράτησε αρκετή ώρα. Τώρα, για ποιον λόγο ο κ. Έπαρχος δήλωσε ότι η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε καφετέρια, την στιγμή που προηγήθηκε συνάντηση στην Α.Δ. παρουσία και άλλων δεν μπορώ να το γνωρίζω. Σίγουρα θα είχε τους λόγους του».
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κύριε Νίκα, σε προηγούμενη συνέντευξή μας, είχατε δηλώσει ότι, η Υπηρεσία σας βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης κατάλληλου χώρου στην Κω για τη δημιουργία Κέντρου Πρώτης Υποδοχής, τονίζοντας μάλιστα ότι, είναι επιτακτική αυτή η ανάγκη. Υπάρχει κάποια εξέλιξη; (εάν υπάρχει, δώστε μου περισσότερα στοιχεία, όπως λ.χ. πότε θα ξεκινήσει η κατασκευή, πότε θα ολοκληρωθεί κ.λ.π.).
Π.Ν.: Ακόμη δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο. Οι ενέργειές μας κατευθύνονται όπως σας είχαμε πει στο να βρεθεί ένας κατάλληλος χώρος. Εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα και τις εναλλακτικές και ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε κάτι συγκεκριμένο.
Ερ: Πώς «ερμηνεύετε» την άρνηση της τοπικής δημοτικής αρχής στη δημιουργία ΚΕ.Π.Υ. στην Κω;
Π.Ν.: Μέχρι στιγμής δεν καταφέραμε να συναντηθούμε με τον κ. δήμαρχο για να συζητήσουμε ώστε να ερμηνεύσω την άρνηση στην οποία αναφέρεστε. Από την εικόνα που έχω σχηματίσει μέχρι στιγμής (και επειδή η διαπίστωση αυτή προκύπτει από δηλώσεις που έχουν μεταφερθεί, ανακοινώσεις, δελτία τύπου κλπ την εκφράζω με κάθε επιφύλαξη) θα έβγαζα το συμπέρασμα ότι, η άρνηση οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων με κεντρικό παρανομαστή την έλλειψη πληροφόρησης και το ότι έχουν εξαχθεί βιαστικά συμπεράσματα βασισμένα σε λάθος στοιχεία.
Ερ: Ένα μέρος του κόσμου, μικρό ή μεγάλο δεν δύναμαι να το προσδιορίσω, είναι επιφυλακτικό απέναντι στο «διαφορετικό», σε αντίθεση με συμπολίτες που συμπαρίστανται με κάθε τρόπο. Από την άλλη πλευρά, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν έχει διαπιστωθεί παραβατική συμπεριφορά από τους πρόσφυγες – μετανάστες. Με αυτά ως δεδομένα, ποιο είναι το «μήνυμά» σας προς τους πολίτες του νησιού μας;
Π.Ν.: Δεν είναι σπάνιο οι άνθρωποι να αντιδρούν με επιφύλαξη, φόβο και άρνηση απέναντι στο «διαφορετικό». Αυτό το βλέπουμε σχεδόν καθημερινά, όχι απαραίτητα σε σχέση με τους Υπηκόους Τρίτων Χωρών αλλά γενικότερα σε σχέση με οτιδήποτε βγαίνει εκτός της «κανονικότητας» στην οποία έχουμε συνηθίσει. Από την άλλη, ευτυχώς βλέπουμε και ανθρώπους οι οποίοι όχι μόνο δεν αισθάνονται να απειλούνται από το «διαφορετικό» αλλά παίρνουν ενεργό ρόλο στην υποστήριξη αυτών των ανθρώπων. Με την ευκαιρία θα ήθελα να χαιρετίσω το γεγονός ότι και στην Κω υπάρχει ένα ενεργό κομμάτι πολιτών που δείχνουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους προς τους Υπηκόους Τρίτων Χωρών.
Η υποτιθέμενη παραβατικότα «των ξένων» είναι μάλλον ένας μύθος, ένα κατασκεύασμα που οφείλεται εν μέρει και στην αναπαραγωγή στερεοτύπων. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι οι άνθρωποι που φτάνουν ταλαιπωρημένοι στην χώρα μας είναι εν δυνάμει παραβατικοί. Η μόνη σχέση τους με εγκληματικές πρακτικές είναι ως θύματα και όχι θύτες. Το μήνυμά μου, επομένως, προς τους πολίτες της Κω θα ήταν ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν συνιστούν απειλή κατά της ζωής ή της περιουσίας κανενός. Είναι άνθρωποι σαν όλους εμάς με τις ίδιες ανάγκες, τις ίδιες ανησυχίες και τα ίδια θέλω. Επιθυμούν μία κανονική ζωή με ασφάλεια, ειρήνη και δημιουργία. Έχουν στερηθεί πράγματα που εμείς τα θεωρούμε δεδομένα, έχουν υποστεί απώλειες και έχουν περάσει από συνθήκες που οι υπόλοιποι (ευτυχώς) μόνο σε ταινίες τις έχουμε δει, ή στις ειδήσεις – εικόνες φρίκης και αποτροπιασμού. Απέναντι σε αυτές τις συνθήκες, δεν είναι δυνατόν να στρέψει κανείς το κεφάλι του από την άλλη. Δεν μπορεί κανείς να απαιτήσει από τους ανθρώπους αυτούς να μην φύγουν για να γλυτώσουν τη ζωή τους. Δεν είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς ότι οι πόλεμοι, οι διώξεις, ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία, η έλλειψη δημοκρατίας και ελευθερίας, η δυστυχία που αυτά προκαλούν σε πολλά μέρη του κόσμου, δεν θα «χτυπήσουν την πόρτα μας» εν τέλει. Αν θέλετε, θα έλεγα ότι δεν δικαιούμαστε να προσποιούμαστε τους ανήξερους. Ιδίως εμείς που έχουμε υποστεί εθνικές καταστροφές και διώξεις, έχουμε βιώσει την προσφυγιά, όχι μόνο στο μακρινό παρελθόν αλλά και στο πιο πρόσφατο. Πάντοτε, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι μιλάμε για ανθρώπους, συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε ανάγκη. Κανείς άνθρωπος ό,τι χρώμα και να έχει, όποια γλώσσα και αν μιλάει, από όπου και αν προέρχεται δεν αξίζει λιγότερο από οποιονδήποτε άλλο.
Ερ: Ας έρθουμε στο ΚΕ.Π.Υ… Μπορείτε να μας περιγράψετε τις εγκαταστάσεις (χωρητικότητα) και το «έργο» που θα προσφέρετε στους φιλοξενούμενους και με ποιο προσωπικό (ιατρικό, φύλαξης ή περιφρούρησης ή άλλο τι);
Π.Ν.: Οι εγκαταστάσεις των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής και το έργο που προσφέρουμε, είναι ευτυχώς σαφώς καθορισμένα και προσδιορισμένα σε νομικά κείμενα. Αυτό το λέω γιατί έχουν ακουστεί πολλά και διάφορα και γενικώς υπάρχει σύγχυση – ακόμα και ορολογική – για το τι είναι τα κέντρα αυτά.
Επιγραμματικά θα σας πω τα εξής: είναι Κέντρα που χωροθετούνται συνήθως εκτός αστικού ιστού. Αποτελούνται από χώρους διαμονής και χώρους διοίκησης. Οι χώροι διαμονής με τη σειρά τους χωρίζονται σε πτέρυγες που αποτελούνται από χώρους ύπνου και χώρους κοινόχρηστους. Σε κάθε πτέρυγα, υπάρχουν οικίσκοι όπου οι άνθρωποι μένουν. Κάθε οικίσκος έχει τουαλέτες και ντους, θέρμανση και κλιματισμό. Η αναλογία χώρων υγιεινής και διαμενόντων είναι τέτοια που εξασφαλίζει άριστες συνθήκες. Επίσης, οι κοινόχρηστοι χώροι περιλαμβάνουν εστιατόριο, χώρο ψυχαγωγίας, χώρο με πλυντήριο- στεγνωτήριο για τα προσωπικά είδη των διαμενόντων (τους παρέχουμε εμείς απορρυπαντικό), χώρο προσευχής και χώρο όπου μπορούν να δέχονται δικηγόρους, εκπροσώπους ΜΚΟ κλπ.
Στα ΚΕ.Π.Υ οι Υπήκοοι Τρίτων Χωρών περνάνε από έναν αρχικό ιατρικό έλεγχο αμέσως μετά την είσοδό τους στον χώρο. Στην συνέχεια τοποθετούνται στους οικίσκους, λαμβάνουν καθαρά κλινοσκεπάσματα και πετσέτες, καθώς και σετ με είδη ατομικής υγιεινής (σαπούνι, σαμπουάν, αφρός ξυρίσματος κλπ). Υπάρχει πρόβλεψη για είδη για μωρά και παιδιά (γάλα και κρέμα σκόνη, μπιμπερό, κούνιες, καθισματάκια για μωρά, πάνες κλπ). Η διαμονή στους χώρους γίνεται με διαχωρισμό. Για παράδειγμα, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι μένουν ξεχωριστά από ενήλικες άνδρες, οι οικογένειες μένουν επίσης ξεχωριστά κλπ.
Κατά την παραμονή τους λαμβάνουν ενημέρωση (και έγγραφη) για τα δικαιώματά τους, ιδίως για την προσφυγή σε διεθνή προστασία, γίνεται καταγραφή, ταυτοποίηση και παραπομπή ανάλογα με την κατηγορία στην οποία υπάγονται (π.χ. όποιος θέλει να κάνει αίτημα για άσυλο παραπέμπεται άμεσα στην αρμόδια υπηρεσία γραφείο – κλιμάκιο – της οποίας λειτουργεί μέσα στις εγκαταστάσεις μας).
Επίσης, υπάρχει γιατρός και νοσηλευτής, ψυχολόγος και κοινωνικός επιστήμονας που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε όλους (όπως και χορηγούν φάρμακα όπου απαιτείται) και των οποίων βασικός στόχος είναι επίσης ο εντοπισμός ευάλωτων ομάδων και η παροχή υποστήριξης σε αυτούς.
Ακόμη, εντός του ΚΕ.Π.Υ. παρέχονται γεύματα (με ειδική πρόβλεψη για παιδιά), υπάρχει ασφάλεια, η καθαριότητα γίνεται από ιδιωτική εταιρία, όπως η αποψίλωση του χώρου, η απολύμανση και μυοκτονία. Παρέχονται ρούχα και υποδήματα σε όσους χρειάζονται και υπάρχουν διερμηνείς για την καλύτερη συνεννόηση.
Η παραμονή στα ΚΕ.Π.Υ. διαρκεί μόλις λίγες ημέρες, όσες δηλαδή είναι αναγκαίες για την καταγραφή και ταυτοποίηση των ανθρώπων αυτών και στην συνέχεια η παραπομπή τους. Σε καμία περίπτωση δεν είναι Κέντρα Κράτησης, ούτε μακροχρόνιας παραμονής των Υπηκόων Τρίτων Χωρών σε αυτά.
Θα ήθελα να τονίσω ότι όλα αυτά δεν είναι ευχολόγια ή κενές προβλέψεις ενός νομικού κειμένου που δεν έχουν υλοποιηθεί ποτέ. Όλα αυτά έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα για πρώτη φορά στο ΚΕ.Π.Υ. Φυλακίου Ορεστιάδας. Συνεπώς, δεν μιλάμε αόριστα ή με ευχολόγια αλλά για πράγματα που έχουν λειτουργήσει στην πράξη. Έχουμε επιτύχει αφενός αντιμετώπιση των ανθρώπων αυτών με σεβασμό στην προσωπικότητά τους και διασφαλίζοντας στο ακέραιο τα δικαιώματά τους και αφετέρου συνθήκες ασφάλειας και προστασίας τόσο των Υπηκόων Τρίτων Χωρών, όσο και των τοπικών κοινωνιών.
Ερ: Πιστεύετε ότι, με τα ΚΕ.Π.Υ. αντιμετωπίζεται το πρόβλημα; Και κάτι ακόμα. Με δεδομένο ότι, το ζήτημα της μετανάστευσης δεν είναι ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό, τι πρέπει κατά την άποψή σας να γίνει για να αντιμετωπιστεί;
Π.Ν.: Το πρόβλημα δεν είναι Ελληνικό όπως σωστά λέτε. Συνεπώς, δεν αντιμετωπίζεται ούτε μόνο με τα ΚΕ.Π.Υ. ούτε μόνο με τις δυνάμεις της Ελλάδας. Το πρόβλημα μας ξεπερνάει όλους και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αντιληφθεί σύντομα και η υπόλοιπη Ευρώπη. Ωστόσο, τα ΚΕ.Π.Υ και οι Κινητές Μονάδες της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής είναι ένας εξαιρετικός τρόπος, οργανωμένος και συντονισμένος για να γίνεται μία πρώτη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Θα πρέπει όμως να έχουμε υπόψη ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει τις υποδομές ή τις δυνατότητες (και οικονομικά) για να ανταπεξέλθει. Κατά την άποψή μου θα πρέπει να υπάρξει μία συντονισμένη απάντηση της Ευρώπης με μοίρασμα των βαρών (ή της ευθύνης) μετεγκατάσταση των προσφύγων, διευκόλυνση της νόμιμης πρόσβασης στα συστήματα διεθνούς προστασίας για όσους το δικαιούνται ώστε να μην γίνονται έρμαια των δουλεμπόρων, οικονομική ενίσχυση των χωρών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όπως η Ελλάδα κλπ. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι πως το φαινόμενο καθαυτό δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα αστυνομικού χαρακτήρα ή αποτροπής. Ούτε αντιμετωπίζεται όταν αυτοί οι άνθρωποι φτάσουν πλέον στην Ευρώπη. Θα πρέπει να αναληφθούν μέτρα που θα χτυπάνε στη ρίζα τους τα αίτια που οδηγούν τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τα πάντα και να βάζουν τη ζωή τους σε κίνδυνο για ένα καλύτερο αύριο. Θα πρέπει η Ευρώπη να εργαστεί ώστε το καλύτερο αύριο να το βρίσκουν στην πατρίδα τους όλοι. Για να αναφέρω ένα παράδειγμα, όσο η Ευρώπη και η Διεθνής Κοινότητα επιτρέπει στους φανατικούς του Ισλαμικού Κράτους να σφάζουν και να καταστρέφουν ανενόχλητοι, τόσο θα συνεχίσουμε να υποδεχόμαστε τους επιζήσαντες.
Ερ: Ποιος, αλήθεια, μπορεί να μην αποδεχτεί αυτά που λέτε, τα οποία επί της ουσίας, είναι τα αυτονόητα… Κύριε Νίκα, όταν επισκεφθήκατε το νησί μας, συναντηθήκατε με τον έπαρχο Κω κ. Χαλκιδιό σε καφετέρια και όχι στο γραφείο του, όπως ο ίδιος μας δήλωσε. Όπως αντιλαμβάνεστε, δημιουργήθηκε όχι και τόσο καλή εντύπωση…
Π.Ν.: Πράγματι. Σε καφετέριες συνηθίζω να κάνω συναντήσεις προσωπικής φύσης και όχι επαγγελματικές. Ωστόσο, δεν θεωρώ επιλήψιμο να αποδεχτώ πρόσκληση για καφέ από κάποιον που θέλει να με φιλοξενήσει στην πόλη του ύστερα από μία επαγγελματική συνάντηση. Και αυτό ακριβώς έγινε. Με τον κ. Έπαρχο επικοινώνησα τηλεφωνικά και του ζήτησα να συναντηθούμε στο γραφείο του, όταν ήρθα στην Κω. Μου απάντησε ότι είχε επικοινωνήσει ήδη με τον Αστυνομικό Διευθυντή κ. Γεωργακάκο και είχε ενημερωθεί ότι θα πραγματοποιούσαμε συνάντηση στην Αστυνομική Διεύθυνση. Μου πρότεινε ο ίδιος, λοιπόν, να βρεθούμε όλοι μαζί στο γραφείο του κ. Αστυνομικού Διευθυντή, κάτι το οποίο και έγινε τελικά. Για καφέ πήγαμε όλοι μαζί μετά την συνάντηση η οποία και κράτησε αρκετή ώρα. Τώρα, για ποιον λόγο ο κ. Έπαρχος δήλωσε ότι η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε καφετέρια, την στιγμή που προηγήθηκε συνάντηση στην Α.Δ. παρουσία και άλλων δεν μπορώ να το γνωρίζω. Σίγουρα θα είχε τους λόγους του.
Ερ: Θα επισκεφθείτε ξανά την Κω;
Π.Ν.: Φυσικά. Η Κως είναι ένα πανέμορφο νησί με εξαιρετικούς ανθρώπους και σίγουρα αξίζει να το επισκεφτεί κανείς πολλές φορές. Εκτός όμως της προσωπικής μου προτίμησης θα το επισκεφτώ και για επαγγελματικούς λόγους. Όπως σας προανέφερα, πρόθεσή μας είναι να κατασκευάσουμε ένα Κέντρο Πρώτης Υποδοχής. Εκτός αυτού, θα πραγματοποιήσω συναντήσεις και με τον κ. δήμαρχο και με άλλες Αρχές, όπως επίσης και με φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Η αντιμετώπιση του ζητήματος δεν είναι θέμα μόνο μίας υπηρεσίας ή ενός φορέα. Χρειάζεται συνέργεια και σύμπραξη πολλών. Θα έρθω, λοιπόν, για να δούμε από κοινού πώς θα μπορέσουμε να συμβάλουμε όλοι ώστε να βρεθεί λύση βιώσιμη και επωφελής για όλους και μάλιστα στο άμεσο μέλλον.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΣΤΑΘΜΟΣ"
