Οι ερευνήτριες Aimee Stahl και Lisa Feigensonαπό το κορυφαίο αμερικανικό πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς πραγματοποίησαν μια σειρά από πειράματα στα οποία συμμετείχαν 110 μωρά ηλικίας 11 μηνών ώστε να εξετάσουν πώς το στοιχείο της έκπληξης βοηθά το παιδί να μάθει.

Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science, η «βάση δεδομένων» του παιδιού εμπλουτίζεται ακόμη περισσότερο όταν έρχεται σε επαφή με αντικείμενα που του προκαλούν έκπληξη, για παράδειγμα αψηφούν τους νόμους της βαρύτητας ή έχουν ιδιόμορφη πλαστικότητα.

Οι ερευνήτριες πήραν ως δεδομένο ότι τα παιδιά γεννιούνται κατέχοντας ορισμένες βασικές πληροφορίες για τον κόσμο. Γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι τα αντικείμενα είναι στερεά για να μην τα διαπερνούν άλλα υλικά και ότι η βαρύτητα αναγκάζει τα αντικείμενα να κινούνται προς τα κάτω.

Ένα από τα πειράματα που πραγματοποίησαν οι ερευνήτριες περιελάμβανε μια μικρή μπάλα, ένα τοίχο και ένα στρατηγικά τοποθετημένο ταμπλό. Όταν η μπάλα κυλούσε, το μωρό ανέμενε αυτή να σταματήσει όταν φτάσει στον τοίχο. Στη μία ομάδα παιδιών, οι ερευνήτριες χρησιμοποίησαν το ταμπλό ώστε να κρύβει τον τελικό προορισμό της μπάλας. Σηκώνοντας το ταμπλό, τα παιδιά έβλεπαν τη μπάλα να βρίσκεται στη «λάθος» πλευρά του τοίχου κι έτσι αντιλαμβάνονταν ότι η μπάλα τον είχε διαπεράσει.

Στη συνέχεια, οι ερευνήτριες έδωσαν μια νέα πληροφορία στα παιδιά, τόσο σε αυτά που είχαν δει τη μπάλα να σταματά φυσιολογικά μπροστά στον τοίχο όσο και σε αυτά που είχαν δει τη μπάλα να «διαπερνά» τον τοίχο. Τους έδωσαν ένα παιχνίδι που κάνει ήχο όταν το πιέζουμε.

Τα παιδιά που είχαν έρθει αντιμέτωπα με την έκπληξη του τοίχου φάνηκε να μπορούν να συσχετίσουν πιο γρήγορα τον ήχο με το καινούργιο παιχνίδι.

Τα επακόλουθα πειράματα που πραγματοποίησαν οι δύο ερευνήτριες επιβεβαίωσαν ότι πράγματι τα παιδιά είχαν εδραιώσει τη συσχέτιση και ότι οι επιδόσεις τους δεν ήταν συμπτωματικές. Για παράδειγμα, τα μωρά προσπαθούσαν να «εξηγήσουν» το φαινόμενο του διαπερατού τοίχου, πετώντας και χτυπώντας τη μπάλα για να επιβεβαιώσουν ότι είναι στερεή.

Οι ερευνήτριες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα μωρά πράγματι ήταν σε θέση να δημιουργήσουν νέες γνώσεις και ότι οι αντιδράσεις τους δεν ήταν απλώς αποτέλεσμα ενθουσιασμού για το καινούργιο και το παράδοξο.

Τα μωρά μαθαίνουν ευκολότερα όταν έρχονται αντιμέτωπα με προκλήσεις και προσπαθούν να δώσουν εξήγηση σε φαινόμενα που αντιτίθενται των παγιωμένων γνώσεών τους για τον κόσμο. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από γονείς και εκπαιδευτικούς ώστε να διευκολύνεται η διαδικασία μάθησης στα παιδιά